xoán biclarense

plano de Scallabis

550-556 nace na actual Scallabis, Lusitania, nunha familia de aristócratas godos, pero cristiáns.

570/571 viaxa a Constantinopla, para realizar estudos.

577/8 regresa a Hispania.

579-584, revolta de Hermenexildo contra seu pai Leovixildo en Hispalis. Leovixildo tenta gañarse os eclesiásticos católicos de orixe goda, entre os que está Xoán. Probablemente, a negativa do Biclarense de converterse ao arianismo explica o seu desterro a Barcino.

587/588, final do desterro de Xoán Biclarense en Barcino, logo da morte de Leovixildo e o perdón de Recaredo, froito do novo rumbo político. Unha vez perdoado, permaneceu en Tarraconensis, en Biclaro (probablemente Vallclara, Tarragona; inda que tamén podería ser Béjar, Salamanca), onde funda un mosteiro que se rexe por unha regra escrita por el mesmo (hoxe perdida, CPL 1866).

589; é probable que estea presente no III concilio de Toletum, polas novas que del aporta, inda que non asina as actas do mesmo, seguramente por ser inda abade (estes non subscribían daquela actas conciliares).

590 remata a súa estadía no seu mosteiro como abade.

591 bispo de Xirona.

592 subscribe o II concilio de Caesaraugusta.

597 subscribe o concilio de Toledo.

599 subscribe o II concilio de Barcelona.

610 subscribe o decreto de Gundemaro; de ser auténtico este documento, tería coincidido con Isidoro na reunión que o aprobou.

614 concilio de Egara.

de Xoán chegounos unha única obra: Chronicom. Polos acontecementos descritos, a obra ten como terminus post quem o ano 589, o último do que se recollen novas. Sen embargo, nela tamén se lle atribúen a Mauricio 20 anos de reinado, calculando a súa ascensión ao poder en 582; e igualmente se lle atribúen a Gregorio Magno 15 anos de pontificado, situando o se nomeamento en 586, o que apunta máis ben a que se puido redactar en torno a 601/602.

a obra foi transmitida con dous prólogos, dos cales só o primeiro ten algunha posibilidade de ser auténtico. Nela tamén se distinguen un prefacio, o corpo da obra e un epílogo.

no prefacio, como ocorre no caso da Crónica Universal de Isidoro, Xoán da novas dos seus predecesores e do xénero no que se enmarca a obra: Eusebio de Cesarea, Xerome, Próspero de Aquitania e Vitor de Tununa.

o corpo da obra abrangue de 566 a 589, como continuación expresa de Vitor, finalizando coa conversión dos godos no III concilio de Toletum.

polo que se refire ao epílogo, ten sido dividido en dúas partes por algúns autores, que consideran auténtica só a primeira, pois a segunda é claramente un engadido, como proba o feito de estar datado en 742. A primeira é unha recapitulación final do sucedido dende Adán ata o nacemento de Xesús, e dende entón ata o final da Crónica. Os críticos divídense entre os que a consideran unha recapitulación do propio Xoán e os que non.

a obra do Biclarense abrangue 24 anos, e ordena os sucesos narrados ano tras ano, tomando como referencia os anos dos emperadores romanos de Oriente ('no ano un do reinado de ...', 'no ano dous do reinado de ...', ...). Sen embargo, sobre este sistema de ideoloxía imperial, introduce un segundo sistema nacionalista e godo, a partir do momento no que o rei Leovixildo é asociado ao trono por seu irmán Liuva (568): ao ano de reinado dos emperadores, Xoán engade o dos reis godos. E mantén este sistema ata o final da obra, poñendo nun plano de igualdade ao emperador e o rei godo, sen que este estea subordinado ao primeiro. Isto responde á ideoloxía do autor, para quen existirían dous grandes reinos: o romano, en Oriente e o godo, en Occidente. O pobo godo estaría elixido polo deus cristián para substituír ao desaparecido Imperio de Occidente. Mais, a diferenza de Isidoro, Xoán non é hostil cara Bizancio, e o seu nacionalismo é, por isto, menos radical que o do hispalense.

a esta dobre cronoloxía súmase unha terceira, inda que de menor relevo: a dos papas de Roma, coa duración dos seus 'pontificados', proba tamén da importancia dos asuntos relixiosos na obra.

semella que o III Concilio de Toledo foi o que empurrou a Xoán a escribir para mostrar e exaltar a entrada do pobo godo dentro da historia da 'Salvación' no seno da Igrexa Católica. Isto sería confirmado pola minuciosidade coa que Xoán introduce na súa obra un gran número de novas relativas ás conversións de pobos pagáns ou cristiáns, mais herexes, á fe católica.

o segundo elemento desta obra é a admiración do autor por Leovixildo, unificador da península. Isto demóstrao o feito de que Xoán omite as persecucións do último rei ariano contra os católicos, tanto máis significativo, canto que o propio Xoán fora vítima delas; ou no feito de que o Biclarense tome partido por Leovixildo fronte ao fillo católico deste, Hermenexildo, cando este se rebela en Hispalis, porque isto ameaza a unidade política peninsular.

así, os dous puntos esenciais da obra do Biclarense son, por unha banda, a unificación política lograda por Leovixildo e, por outra, a relixiosa, lograda por Recaredo.

o ton da obra é frío, obxectivo, incluso distante a respecto dos acontecementos narrados, fuxindo do comentario persoal. Como consecuencia, sempre se ten considerado esta obra como digna de todo creto. Niso interveñen tamén a declaración programática de Xoán no prefacio da obra, onde di que non se servirá de ningunha outra fonte máis que do seu coñecemento persoal dos feitos e dos relatos de aqueles que os viviron. De aí, por exemplo, que os anos que abranguen o tempo que Xoán pasou en Constantinopla abondan en novas sobre o imperio, ao contrario do que acontece na parte da súa Crónica que abrangue os anos do seu retorno a Hispania, onde predominan as novas sobre o reino godo.

algo semellante ocorre nas crónicas que se presentan como continuación de obras anteriores, principalmente a de Eusebio - Xerome. O universalismo desta experimenta unha gran redución non só no espazo, mais tamén no tempo. É dicir, estamos, por unha banda, ante crónicas breves, que tratan un período non moi extenso, ou incluso, claramente reducido; e, por outra, ante autores que viven moitas veces en zonas periféricas, que son de orixe bárbara e que se interesan, por iso, en dar conta da historia do seu propio pobo e, quizás, da historia paralela do Imperio de Oriente, o único que se percibía inda como herdeiro de Roma (Hidacio, Xoán mesmo e Isidoro).

outro factor decisivo é o feito de que o autor se centra no seu propio tempo e no seu propio pobo debido á falta de fontes escritas, e ata de novas sobre o que acontece alén de Hispania, debido, claro está á desintegración cada vez máis acentuada do Imperio de Oriente. As viaxes son difíciles e arriscadas, e as persoas non viaxan, tampouco poden facelo os manuscritos.

a isto tamén contribúe a precariedade de medios culturais: a un autor éralle moito máis doado escribir un breve relato sobre a súa propia época (e moito máis se se trata de acumular pequenas novas independentes entre si) que escribir unha historia continuada. Os cronistas optaban así por limitarse a continuar coas súas obras o inmenso labor de Eusebio e Xerome, antes que retomar o curso da historia dende o inicio da mesma. Isto último indicaba, en primeiro lugar, unha sólida formación cultural; en segundo lugar, dispor dunha boa biblioteca na que o autor contase con fontes abondo; e, en terceiro lugar, ter a capacidade intelectual necesaria para extraer notas de diferentes fontes e elaborar con elas un relato ou unha exposición coherente. Non se debe esquecer, en fin, o peso que tiña Xerome dentro da Igrexa Católica (como podían telo Ambrosio ou Agostiño). Escribir unha crónica orixinal supuña aspirar a substituír con ela a Xerome. Isto podía verse como soberbia por parte do autor, algo doado de aceptar. A orixinalidade non consistía en escribir unha nova crónica universal sen copiar a Xerome, mais no feito de decidir que se tiña algo novo que dicir e que esa novidade era importante abondo como para redactar unha obra que competise coa de aquel como fonte para os contemporáneos e para a posteridade. Só un interese político de primeiro orde podía xustificar algo así.

dende o punto de vista do estilo, como ocorre nalgunhas outras obras do xénero, ao acercarse o autor ao final da súa obra; é dicir, ao tempo máis próximo a el, e, con frecuencia, ao acontecemento que ten determinado a redacción da Crónica, neste caso o III concilio de Toledo, o estilo seco e sucinto esperable é substituído por outro máis coidado, máis vivo, máis rico en matices, máis próximo, en definitiva, ao da historia. Así, a brevidade desaparece para deixar paso a un auténtico desenvolvemento narrativo, no que non só se conta un feito en concreto, mais tamén os seus antecedentes e a súa historia en conxunto, todo iso mediante un relato coherente, e perfectamente estruturado e organizado.

para finalizar, segundo Cardelle de Hartmann, os chronicorum caesaraugustanorum reliquiae, fragmentos conservados como anotacións marxinais nalgúns manuscritos das Crónicas de Vítor de Tunnuna e Xoán de Biclaro, e atribuídos a Máximo de Zaragoza, poden ser atribuídos tamén a Xoán. Polo seu contido, ao incluír novas sobre Tarraconensis, o seu autor debe ser situado nesta rexión de Hispania. Ao mesmo tempo, pola relación temática de varias de entre elas coa Crónica de Xoán, coa que partillan o interese polas rebelións contra o poder central e a supresión das mesmas, semella probable que deban atribuírse ao propio Xoán. Puido ocorrer que despois de ter concluído a súa Crónica, Xoán se decidise a revisar o texto da mesma, e especialmente o da obra homónima de Vítor de Tunnuna. Esta revisión teríao levado a completar algunhas novas da Crónica do seu antecesor, e a incluír mesmo unha nova ao inicio da súa propia crónica, sempre baixo a forma de anotacións á marxe no seu códice, que desta mesma forma, a través de copias sucesivas, terían chegado aos nosos días.

BIBLIOGRAFÍA

1. BIOGRAFÍA

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 15-29.

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 124-128.

2. EDICIÓNS (CPL 2261)

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 57-83. (*)

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 75-100.

3. TRADUCIÓNS

ARIAS, I. A., “Crónica Biclarense”, Cuadernos de Historia de España 10, 1948, pp. 129-141.

ÁLVAREZ RUBIANO, P., “La crónica de Juan Biclarense. Versión castellana y notas para su estudio”, Analecta Sacra Tarraconensia 16, 1943, pp. 7-44.

4. OUTROS ESTUDOS

ÁLAMO, M., “La Règle de Saint Bénoit éclairée par sa source, la Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 740-755.

ÁLVAREZ GARCÍA, F., “Tiempo, religión y política en el Chronicon de Ioannis Biclarensis”, En la España Medieval 20, 1997, pp. 9-30.

ALVES DE SOUSA, P. G., Patrologia Galaico-Lusitana, Lisboa, Universidade Católica Editora, 2001, pp. 137-140.

CAMPOS, J., “Sobre la regla de San Juan de Bíclaro”, Salmanticensis 3, 1956, pp. 240-248.

CARDELLE DE HARTMANN, C., Joâo de Santarém (Biclarense). Crónica. Ediçâo crítica e introduçâo (Comentário histórico de Roger Collins), Lisboa, Ediçôes Colibri, 2002.

DÍAZ Y DÍAZ, M. C., “La transmisión textual del Biclarense”, De Isidoro al siglo XI. Ocho estudios sobre la vida literaria peninsular, Barcelona, El Albir, 1976, pp. 117-140.

DOMÍNGUEZ DEL VAL, U., Historia de la antigua literatura latina hispano-cristiana, vol. 2, Madrid, Fundación Universitaria Española, 1997, pp. 371-375.

GALÁN SÁNCHEZ, P. J., El género historiográfico de la Chronica. Las crónicas hispanas de época visigoda, Cáceres, Universidad de Extremadura, 1994, pp. 81-172.

PEREZ DE URBEL, J., “La Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 707-739.

—, “Le Maître et Saint Bénoit”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 756-764.

—, “El maestro, San Benito y Juan Biclarense”, Hispania 1,1 1940-1941, pp. 7-42, e Hispania 1,2 1940-1941, pp. 3-52.

TEILLET, S., Des Goths à la nation gothique. Les origines de l’idée de nation en Occident du Ve au VIIe siècle, Paris, Les Belles Lettres, 1984, pp. 421-455.

VEGA, A. C., “De Patrología española. En torno a la herencia literaria de Juan de Bíclaro”, Boletín de la Real Academia de la Historia 164, 1969, pp. 13-74.

VOGÜE, A. DE, “Trithème, la Règle de Macaire et l’héritage littéraire de Jean de Biclar”, Sacris Erudiri 23, 1978-79, pp. 217-224 (reimp. id., Regards sur le monachisme des premiers siècles. Recueil d’articles, Roma, Pontificio Ateneo S. Anselmo, 2000, pp. 683-690).

WOLF, K. B., Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain, Liverpool, Liverpool University Press, 1992, pp. 1-10 y 57-77.

Argimundus: rebelde suevo?

malalanahistoria.wordpress.com

extracto da Crónica do Biclarense

14 Iohan. Bicl. Chron. a. 590.3: Reccaredo ergo orthodoxo quieta pace regnante domesticae insidiae praetendeuntur. nam quidam ex cubiculo eius, etiam prouinciae dux nomine Argimundus aduersus Reccaredum regem tyrannidem assumere cupiens, ita ut, si posset, eum et regno priuaret et uita. sed nefandi eius consilii detecta machinatione comprehensus et in uinculis ferreis redactus habita discussione socii eius impiam machinationem confessi condigna sunt ultione interfecti. ipse autem Argimundus, qui regnum assumere cupiebat primum verberibus interrogatus, deinde turpiter decaluatus, post haec dextra amputata exemplum omnibus in Toletana urbe asino sedens pompizando dedit et docuit famulos dominis non esse superbos

Argimundus

ex cubiculo eius – destacado membro da Aula Rexia de Recaredo

etiam prouinciae dux – duque provincial

machinatione – autor dunha conspiración

tyrannidem assumere cupiens, ita ut, si posset, eum et regno priuaret uita – apoderarse do reino e acabar coa vida do rei

maiestas – delito de lesa maxestade

a incorporación de Callaecia foi un asunto grave para os godos; solucionado en varias etapas:

- UN, de bloqueo da expansión territorial sueva que finaliza coa submisión e conquista do reino (anos 573-585);

- DOUS, de conquista con Leovixildo, dende 585 (conquista do reino suevo) a 589 (III Concilio de Toledo), de relativo éxito no militar e fracaso rotundo no relixioso coa conversión á morte do rei.

- TRES, de sometemento militar, dende Recaredo (586-601) a, cando menos, Sisebuto (612-621) e Suintila (621-631); cunha posible consolidación de vínculos familiares entre as nobrezas sueva e goda.

- e CATRO, de reorganización provincial durante Recesvinto (653-672) e Wamba (672-680), na que, aparte de diminuír o antigo dominio territorial suevo, ocupan cargos militares aristócratas godos con lazos de sangue coa corte toledana.

a numismática confirma campañas militares na rexión durante os reinados de Leovixildo (BRACARA, PORTOCALE), Recaredo (CALABACIA, PINCIA, TORNIO, BERGANCIA), Witerico (TUDE), Sisebuto (LVCVS) e Suintila (LVCVS); é dicir, durante o primeiro terzo do s. VII. A partir de Sisenando (631-636) non hai máis novas de acuñacións de tipo triunfal na zona.

Argi – mundus

o tema -mundus aparece na toponimia derivada de antropónimos xermanos, en confusión cultista co tema de orixe latina “munde/monte”. Semella privativo da Callaecia, sendo excepcional no resto de Hispania, excepción feita de Tarraconensis e tamén en Septimania (xa en Gallia). Certamente, non toda esta toponimia se remonta aos ss. VI-VII; boa parte dela sería plenamente medieval.

Freitemunde, Estremondo, San Jamonde e variantes: toponimia cun elemento secundario derivado dun posesor xermánico (Aldemunde, Baamonde, Bermún, Camonde, Castramonde, Gallamonde, Racamonde, Sesmonde, ...).

tamén na onomástica real sueva, onde se documentan casos: Requimundus, Remismundus, Veremundus, e Theodemundus.

tamén exemplos no estamento relixioso: Onemundus (bispo de Salamanca), Tructemundus de Elbora e Commundus, titular da sé egiditana, cátedras todas elas próximas a Callaecia o nalgún momento pertencentes ao reino suevo e á diocese metropolitana de Bracara.

o tema arge-/argi- (<germ. *harjia, 'exército'), inda que menos frecuente, pero do mesmo modo máis habitual na área occidental da península, atópase documentado nos nomes de dous bispos de Porto (Argionitus e Argebertus) e nun dos titulares da sede de Egitania (Argesindus). Quizá tamén o rei Ariamiro (559-566).

fóra destes casos, o tema arge-/argi- atopámolo outra volta no xa citado Argemundus, rebelde contra Wamba en Narbo, en dous Argibadus (un, bispo de Narbo e outro de Iliberris). Tamén en tres nomes documentados en varias pizarras da provincia de Salamanca: Argefredus, Argeredus e Argivindus.

a conclusión parece obvia: Argimundus ten un nome con compoñentes ben representados na onomástica sueva ou da zona limítrofe cos suevos, pero que son, sen embargo, pouco habituais na onomástica goda. Deste modo, o mapa de distribución desta onomástica apoia a idea de que o duque Argimundus debeu ter unha orixe sueva. Ademais, se temos en conta que o radical –mundus era usual na onomástica real sueva e case descoñecido na dos reis godos, así como que o dux era membro do officium palatinum, é moi probable que Argimundus pertencera á liña do rei Miro e que desempeñara o alto cargo de dux prouinciae Gallaeciae durante o reinado de Leoxigildo e/ou Recaredo, quizá como recompensa por ter formado parte dese sector da nobreza sueva que apoiou a Leovixildo na súa campaña de submisión do reino suevo. É máis, é probable que Argimundus fora un dos duques que sufocaron a revolta de Malaricus en 585 cuxos nomes Xoán de Biclaro preferiu manter no anonimato. E esta sospeita en relación da orixe sueva de Argimundus faise inda máis firme se temos en conta que, a pesar de ser un membro destacado da Aula Rexia, Argimundus non se atopa entre os nobres godos que abxuraron do arianismo no III Concilio de Toletum, circunstancia que induce a pensar que se trataba dun católico.

as moedas atopadas no sur de Callaecia e acuñadas en Totela, Calabacia, Bergancia, Pincia, Tornio, Tude e Luco terían a ver coas vitorias militares nas campañas represivas contra a rebelión aristocrática dirixida polo dux Argimundus.

considerando os feitos aquí expostos, tanto certos (dux prouinciae, membro do cubiculum, acuñacións monetarias galaicas, ocultacións de tesouros en Callaecia e zonas limítrofes, provincia non pacificada na súa totalidade) como hipotéticos (orixe sueva de Argimundus, partidario de Leovixildo, quizás emparentado coa dinastía derrocada), parece lóxico concluír que debeu ser tamén en Callaecia onde Argimundus se alza en rebeldía contra Recaredo.

o tráxico final de Argimundus, exposto á ira do populacho da regia sedes, é a proba definitiva de que a súa rebelión non foi unha simple conspiración de palacio, mais unha auténtica sublevación que tivo como escenario unha das provincias do reino. Unha rebelión en toda regra que fixo necesaria unha campaña militar e un desfile triunfal que servira de escarmento aos rebeldes tanto como aviso para futuros conspiradores.

é posible que Argimundus quedara a cargo de Callaecia co mandato expreso de pacificala, pois, aparte do seu cargo de cubicularius, era tamén dux prouinciae e que a rebelión tivera lugar ao inicio do reinado de Recaredo, pouco despois da reunión do III Concilio de Toletum (a. 589). Neste sentido, e inda que por desgraza resulte imposible determinar este extremo, a intención de Argimundus podería non ter sido a usurpación do trono toledano senón a restauración do reino suevo, territorio onde debía ter os seus principais apoios (inda que puideron darse as dúas opcións de forma consecutiva), de aí a omisión do lugar onde tivo lugar a rebelión por parte de Xoán de Biclaro.

o único seguro é que no momento da rebelión unha parte importante do exército godo debía estar acantonada en Callaecia, pois só así se explica que Segga, a cabeza da conxura de 587, fora enviado a esta provincia logo de ter sido condenado. Esta interpretación dos acontecementos atopa o seu apoio arqueolóxico na distribución de tesouros na parte sur de Callaecia e na aparición de emisións de moeda con lendas triunfais datadas.

as lendas VICTOR/VICTORIA dos tremisses acuñados por Recaredo son o reverso triunfal da parodia de pompa triumphalis con que Argimundus e a súa camarilla foron presentados ante os cidadáns da regia urbs. Ditas acuñacións con lenda triunfal deben relacionarse con cuestións relativas á propaganda bélica e as necesidades da campaña, e coas celebracións nas cidades onde se emitía a moeda logo do triunfo militar.

indicios que suxestionan que Argimundus quería restaurar o reino suevo:

1/ a provincia fora recentemente conquistada grazas en parte a un enfrontamento entre dúas faccións da nobreza sueva, a unha das que pertencería o rebelde

2/ o clamoroso silencio do Biclarense en torno ao desenvolvemento dos feitos, que contrasta cos detalles que aporta para outros sucesos análogos.

3/ a maneira de ser castigados os rebeldes, cunha cabalgata final a lombos dun asno polas rúas de Toletum, un triunfo burlesco da cerimonia de investidura, certamente máis propia dun triunfo militar que dunha conspiración de palacio, que se resolvían con xuízos sumarísimos e execucións das sentenzas (Segga en Emerita e Uldila en Toletum).

a rebelión de Argimundus marca un fenómeno típico da Callaecia goda: a súa militarización. A súa incorporación ao reino godo foi un proceso longo e gradual, con dificultades e éxitos, que determinou unha importante presenza militar na zona. E isto fixo aparecer unha potente aristocracia suevo-gótica que co tempo se fará co poder en Toletum. Neste sentido, de confirmarse a orixe galaica dos reis de Toletum na segunda metade do x. VII, comprenderíanse mellor os mecanismos que levaroa á aparición dun núcleo de resistencia política e militar á dominación musulmá no norte de Península, na Callaecia.

REFERENCIAS:

BARROSO CABRERA, Rafael - MORÍN DE PABLOS, Jorge & SÁNCHEZ RAMOS, Isabel Mª Gallecia Gothica: de la conspiración del Dux Argimundus a la integración en el Reino visigodo de Toledo. Idanha-a-Vella. Serie Histórica. AUDEMA, Madrid, 2015

GARCÍA MORENO, L.A. Prosopografía del reino visigodo de Toledo Ediciones Universidad Salamanca, 1974

es.wikipedia.org: Argimundo

callaecia: 589

619

Isidoro de Hispalis
traianeum.blogspot.com

morren Khadiya e Abú Talib, muller e tío de Muhammad, que intenta predicar en Taif e entre os nómades pero sen éxito. Volve á Meca, onde casa con outra viúva, Sauda. Inmediatamente toma como segunda esposa a Ayesha, filla de Abú Bakr, á que seguirían outras sete mulleres. Estes matrimonios teñen unha finalidade política, para lograr contactos e influencias.

c., Isidoro compón historia gothorum e historia sueborum, a petición de Sisebuto; herda de Xoán de Biclaro a súa adhesión á monarquía goda coma sostén do catolicismo hispano, e a hostilidade cara os inimigos dos godos; e tamén a propensión a medir os logros godos cos bizantinos. Pero onde Xoán é fan do imperio, Isidoro mostra hostilidade. Para Xoán Hispania emula un imperio que logra feitos loables, para Isidoro os godos superan o Imperio coetáneo, desprezado: os bizantinos posúen o único territorio hispano non sometido aos godos; ademais, a súa familia semella ter tido unha longa historia de oposición á presenza bizantina en Hispania. E ademais, el tiña unha opinión máis desfavorable da ortodoxia bizantina que Xoán de Bíclaro.

contrasta romanos e godos: debilidade contra fortaleza, derrotas contra vitorias (o saco de Roma e a conquista de Hispania, a xoia do mundo). Segundo el, moitas nacións existen como regalo ou resultado da oración, os godos só como resultado da súa fortaleza na guerra; o imperio está inmerso nunha gravísima crise: ameazado polos avaros no oeste e os persas no leste. Os romanos recorren a pagar aos avaros para frealos, fuxindo de enfrontamentos abertos, unha vella política romana pero para Isidoro síntomas de debilidade: os romanos, pagando tributo, puxéranse á altura dos insignificantes suevos.

primeiro ataque dos avaros sobre Constantinopla logo dunha batalla en Heracleia, onde o Mármara.

xuño: os persas conquistan Alexandría. Nicetas e o patriarca Xoán V foxen a Chipre. Cosroes II vai instalando postos de control ao longo do Nilo en dirección sur.

os persas desisten de avanzar cara Carthago. Cosroes II quizás pensa que supuña alongar en exceso as liñas de comunicación; algo moi perigoso sen unha flota.

Heraclio comeza a reconstruír a flota imperial con fondos das igrexas.

novembro, 2: un khagan dos turcos occidentais é asasinado nun palacio chinés por rivais orientais coa aprobación do emperador Gaozu Tang.

novembro, 13: II concilio de Hispalis, presidido por Isidoro, que reafirma o credo de Chalcedonia das dúas naturezas de Cristo nun só corpo.

decembro, 23: Bonifacio V, novo bispo de Roma.

Mellitus sucede a Laurentius como arcebispo de Canterbury.

algunhas tribos eslavas rebélanse contra os avaros e fundan os seus propios dominios en Moravia e partes da actual Austria.

os persas derrotan os turcos na súa fronte leste.

os cálculos do calendario chinés comezan a usar os verdadeiros movementos do sol e da lúa.

os chineses comeza a usar grandes orquestras.

embaixada dun xefe búlgaro a Constantinopla que recibe a dignidade de patricius e é bautizado co seu séquito. O líder búlgaro pode ser o khan Organa ou Ohran. Deixa como refén ao seu sobriño Kubrat.

reforma tributaria Tang en China. A imposición non é sobre as propiedades senón sobre as persoas. Son definidos tres tipos de impostos: tsu (pagado en gran), yung (unha especie de tarefa) e Tião (pagado en pano).

590

Gregorio I, por Pedro Berruguete
arte-paisaje.blogspot.com

Mauricio derrota as forzas persas baixo Bahram Subin en Nisibis e fai que se retiren a Armenia.

febreiro: Hormizdas IV desexa ser tolerante cos cristiáns como Cosroes I; iso aumenta o malestar dos sacerdotes mazdeístas, que tampouco consideran que estea á altura de seu pai e conxuran contra el. Gañan para a súa causa a Bahram Subin, quen organiza o asasinato de Hormizdas IV co consentimento do fillo deste (Cosroes) e marcha cara Ctesiphonte.

febreiro, 7: Pelaxio II morre vítima da peste que devasta Roma. Gregorio I, bispo de Roma. Di que non quere o cargo, chegando a pedir a Constantinopla que non ratifique a elección, pero o mensaxeiro é interceptado e ‘obríganlle’ a aceptar

febreiro, 15: Hormizdas é deposto e asasinado por nobres persas en Ctesiphonte. O seu fillo coróase como Cosroes II; sen embargo, Bahram Subin decide ser el mesmo shah de Persia e rebélase.

marzo, 9: Bahram Subin derrota as forzas de Cosroes II cerca de Ctesiphonte e proclámase rei co nome de Bahram VI.

Mauricio decide axudar a Cosroes II a recuperar o seu trono como maneira de ter máis control e diminuír os problemas na fronteira oriental.

Comentiolus, magister militum per Orientem, recibe o rei lexítimo Cosroes II como refuxiado na súa base en Hierapolis.

marzo, 26: Teodosio, primoxénito de Mauricio, é proclamado coemperador e herdeiro de seu pai

Estevo I sucede a Guaram I como rei de Iberia (Xeorxia).

Francos e burgundos baixo Gontran invaden Italia e conquistan Mediolanum e Verona, pero declárase a peste no val do Po e teñen que retirarse. Sen embargo, volven e capturan Modena e Mantua. Varios duques lombardos desertan. Xisulfo I, duque de Friuli, é derrotado polo seu fillo Xisulfo II.

Aethelberht sucede a seu pai Eormenric como bretwalda de Kent.

asedio de Lindisfarne: unha coalición de britanos asedia o rei Hussa de Bernicia.

Owain mab Urien sucede a seu pai Urien como rei britano de Rheged no N de Britannia.

Aegidius, bispo de Reims é sometido a xuízo en Metz por un concilio de bispos por conspiración contra Childeberto II e é condenado ao exilio en Estrasburgo.

Columba obtén de Gontran o castelo de Luxovium, futura abadía de Luxeuil.

Waroch II invade de novo Rennes e Nantes. Gontran envía os duques Beppoleno e Ebrachairo. O primeiro é derrotado e morto. O segundo entra en Vannes e obtén a submisión do xefe bretón. Ao retorno o exército franco é derrotado nunha emboscada.

setembro 5; morre Authario (envelenado ou vítima da peste, que volve arrasar Italia). A súa viúva, Teodelinda, conserva o poder, pero os condes ínstana a volver casar.

Gregorio I tamén establece contactos con Childeberto II, por se necesitase a súa intervención.

o kaghan turco recibe como esposas varias princesas chinesas.

Liciniano de Cartaxena (554-602, Constantinopla), de orixe goda, bispo de Carthago Spartaria, onde nacera. Leovixildo condenárao ao desterro. Consérvanse tres epístolas súas: ad epiphanium diaconumes (582) é a máis interesante e versa sobre a natureza da ánima. Isidoro (descriptoribus ecclesiasticis, cap. XLIII) di que perfecciona as doutrinas dos seus predecesores, inda que a súa visión da espiritualidade no queda completamente nítida.

Xoán de Bíclaro, novo bispo de Girona, acaba a súa Chronica á luz da recente conversión do monarca godo, que sería o seu apoxeo final. Iníciase en 565 coa morte de Xustiniano. Nesa data Xoán estaba en Constantinopla e por tanto os asuntos imperiais teñen un lugar central na primeira metade da súa obra. O seu punto de vista é moi favorable ao imperio. A política relixiosa dos últimos anos de Xustiniano tivera sido moi mal vista en occidente, pero Xoán, ao principio da súa obra, disipa as dúbidas sobre a ortodoxia dos bizantinos; para el o imperio é un estado esencialmente cristián que tenta levar a verdadeira fe a todo o mundo. Retrata aos pobos bárbaros converténdose e aliándose ao imperio. Xustifica a guerra contra Persia pola agresión desta contra os Iberia e Armenia, glorifica as vitorias romanas e minimiza as derrotas, coma a sufrida fronte aos lombardos en Italia.

trata ben a Leovixildo, ariano convencido e militante, quen o exiliara; sen embargo, o seu obxectivo é loar a Recaredo. A obra pode verse como un panexírico, xa que Recaredo é un novo Constantino, que rescata aos godos da súa persistencia milenaria na herexía; resaltando as súas vitorias sobre inimigos internos (rebelións arianas) e inimigos externos (vitoria do seu xeral Claudius, con 300 godos, contra 40000 francos).

Kagudon, rei de Pandyan, no sur de India.

576

muíños en Tomiño, parte do antigo territorio de 'Turonio'
xoanarcodavella.blogspot.com

gran campaña de Leovixildo en territorio suevo, probablemente no baixo Miño (Tui e Toronio, na zona, son obxecto de acuñacións godas no reinado de Recaredo coas lendas ‘VICTORIA IN TVDE’ e ‘TORNIO VICTORIA’ e os vándalos desembarcaran en Toronio en 430).

Miro vese obrigado a asinar un acordo de paz que supón a súa submisión efectiva a Leovixildo: “... a rege Mirone per legatus rogatus pacem ei pro parvo tempore tribuit ...” segundo Xoán de Biclaro.

abril, 5 (pascua): Meroveo, fillo de Chilperico I e Audovera, é enviado por este a someter o Poitou e detense en Tours co pretexto de visitar a súa nai; diríxese a Rouen e casa con Brunequilda.

Chilperico intervén el mesmo e reenvía a Brunequilda a Metz con Childeberto II e volve a Soissons con Meroveo. A cidade rebélase e expulsa a Fredegunda e seu fillo Clodoveo. Chilperico entra na cidade e sométea e encerra alí a Meroveo.

maio: en Clermont, a mañá da ‘ascensión’, un xudeu verte aceite na túnica dun converso e a plebe, indignada, ataca e destrúe a sinagoga. O bispo, Avitus, obriga a 500 xudeus a converterse e o resto ten que marchar a Marsella.

Chilperico I envía o duque Didier a Aquitania pero é vencido polo patricio Mummolus, home de Gontran, en Limousin.

Tiberio asina a paz con Cosroes I, o que lle permite centrarse en Italia. Suborna e concede títulos aos lombardos máis poderosos, e asina tratados cos francos para que non interveñan.

Baduarius, xenro de Xustino II, é enviado a Italia para loitar contra os lombardos. A súa campaña fracasa e morre pouco despois. Decius sucede a Baduarius como exarca de Ravenna.

os turcos baixo Tardu cruzan o Bósforo cimerio e pasan a Crimea onde asedian a cidade de Panticapaeum.

575

codex Amiantinus
Casiodoro
es.wikipedia.org

Leovixildo dirixe ataques contra zonas no NE do conventus bracarensis; anexiona a rexión dos montes Aregenses (na parte oriental da actual provincia de Ourense) baixo o poder do magnate local Aspidium, que seguramente apoia os suevos e resulta capturado.

morre Casiodoro: dedicara os últimos anos á vida monástica, fundamentalmente en Vivarium reunindo libros de toda especie e promovendo a súa copia; esta práctica é sistematizada polos beneditinos, e así se conservan moitos libros da antigüidade.

primavera: durante as negociacións cos bizantinos para ampliar a tregua de hostilidades, Cosroes I invade de súpeto a Armenia romana pero non pode tomar Teodosiópolis (Erzurum) e diríxese cara Capadocia, onde se atopa co xeneral bizantino Xustiniano e os armenios rebeldes, que lle infrinxen unha gran derrota en Melitene (Malatya). O exército de Cosroes I debe atravesar o Éufrates retirándose en desorde, despois de incendiar Melitene e Sebaste. Xustiniano reocupa a Armenia persa. Logo sufre varias derrotas debido á indisciplina dos auxiliares bárbaros

xuño, 2: Bieito I elixido novo bispo de Roma, logo de case un ano de ‘sé vacante’.

no sur de India únense varias tribos baixo Simhavisnú (dinastía Pallava, con dous séculos de historia) e algunhas dinastías veciñas, como os Pandya ou os Chalukya, tratan de contrarrestar o seu poder.

moitos nobres rexeitan que Leovixildo asociara a Recaredo e Hermenexildo porque os priva do seu tradicional dereito a elixir novo rei, pero o rei sabe contelos. Derroga a lei que prohibe casamentos entre godos e católicos e publica un código lexislativo (non conservado) que tendía a eliminar a dualidade existente e pola que godos e hispanorromanos se rexían por códigos distintos.

nace Heraclio o Novo, fillo de Heraclio o Vello e Epiphania, de orixe armenia.

o duque lombardo Ewin de Triente rexeita un ataque franco e casa coa filla de Garibaldo I, duque bávaro.

Xoán de Bíclaro regresa a Hispania desde Constantinopla, despois dunha estancia de 17 anos, o que o convertera en partidario de todo o bizantino. Tan pronto como regresa vese envolto en controversias relixiosas. Leovixildo promove a fe ariana e acaba chocando con Xoán, que resulta exiliado en Barcino durante dez anos.

o ghassánida al-Mundhir, reconciliado cos bizantinos, saquea e incendia al-Hira, capital dos lakhmidas.

Chilperico I renova unha alianza con Gontran e marcha cara Reims. Sixeberto I busca alianzas coas ‘nacións alén do Rhenus’ penetra nos dominios de Chilperico I, conquista Poitiers e Tournai e chega ata o mesmo París, onde se establece mentres os duques Gontran, Boson e Godexiselo derrotan as tropas de Neustria de Thiberto, fillo de Chilperico, en Angoumo e mátano. Chilperico refúxiase en Tournai mentres Sixeberto se proclama vencedor.

decembro: durante a súa proclamación como rei de Neustria polos nobres, dous asasinos pagados por Fredegunda conseguen matar a Sixeberto en Vitry, co que as súas tropas se retiran, sendo Brunequilda feita prisioneira.

Brunequilda resulta exiliada en Rouen. O duque Gondobaldo logra salvar a Childeberto II (5 anos), fillo de Sixeberto e Brunequilda.

decembro, 25: Chilperico non pode evitar que se proclame en Metz como rei de Austrasia a Childeberto II. Brunequilda actúa como rexente oficial do seu fillo pero realmente son os nobres que goberna Austrasia, principalmente Gogon.

convención de Druim Cett: os reis irlandeses discuten a relación a manter con Áedán mac Gabráin de Dál Riata: a colonia é confirmada.

East Anglia divídese nos condados ingleses de Norfolk e Suffolk e quizás a parte oriental dos Fens de Cambridgeshire.

Alexandre de Tralles, médico grego, escribe libri duodecim de re medica.

Qara-Churin Turk Bogiu, Tardu sucede a seu pai Istämi como yabgu do khaganato turco occidental. Seu irmán Bokhan Shad visita e pasa épocas no palacio de Constantinopla. Os turcos orientais son gobernados por Arslan Tobo-Khan, Taspar.

Zhiyi, monxe chinés, viaxa ao monte Tiantai para estudar; traballa cun grupo de discípulos na meditación hindú da śamatha e vipaśyanā.

Varaja Mijira publica Pañcha siddhāntikā (tratado das cinco conclusións [astronómicas]).

558

retrato de Clotario I
Jean Du Tillet, Recueil des rois de France
es.wikipedia.org

os avaros penetran en Pannonia cada vez en maior número. Isto empurra os lombardos cara Italia.

Xoán de Biclaro, un mozo xa ordenado, godo e católico, é enviado a Constantinopla, onde estudará tanto en latín coma grego.

maio, 7: a raíz dos tremores de terra a cúpula de Hagia Sophia acaba colapsando; Xustiniano ordena reconstruíla.

Conall mac Comgaill, rei de Dál Riata (costa oeste de Escocia).

decembro, 13: Childeberto morre sen descendencia, polo que todo o reino franco queda unificado de novo baixo Clotario I, alcumado ‘o vello’.