xoán biclarense

plano de Scallabis

550-556 nace na actual Scallabis, Lusitania, nunha familia de aristócratas godos, pero cristiáns.

570/571 viaxa a Constantinopla, para realizar estudos.

577/8 regresa a Hispania.

579-584, revolta de Hermenexildo contra seu pai Leovixildo en Hispalis. Leovixildo tenta gañarse os eclesiásticos católicos de orixe goda, entre os que está Xoán. Probablemente, a negativa do Biclarense de converterse ao arianismo explica o seu desterro a Barcino.

587/588, final do desterro de Xoán Biclarense en Barcino, logo da morte de Leovixildo e o perdón de Recaredo, froito do novo rumbo político. Unha vez perdoado, permaneceu en Tarraconensis, en Biclaro (probablemente Vallclara, Tarragona; inda que tamén podería ser Béjar, Salamanca), onde funda un mosteiro que se rexe por unha regra escrita por el mesmo (hoxe perdida, CPL 1866).

589; é probable que estea presente no III concilio de Toletum, polas novas que del aporta, inda que non asina as actas do mesmo, seguramente por ser inda abade (estes non subscribían daquela actas conciliares).

590 remata a súa estadía no seu mosteiro como abade.

591 bispo de Xirona.

592 subscribe o II concilio de Caesaraugusta.

597 subscribe o concilio de Toledo.

599 subscribe o II concilio de Barcelona.

610 subscribe o decreto de Gundemaro; de ser auténtico este documento, tería coincidido con Isidoro na reunión que o aprobou.

614 concilio de Egara.

de Xoán chegounos unha única obra: Chronicom. Polos acontecementos descritos, a obra ten como terminus post quem o ano 589, o último do que se recollen novas. Sen embargo, nela tamén se lle atribúen a Mauricio 20 anos de reinado, calculando a súa ascensión ao poder en 582; e igualmente se lle atribúen a Gregorio Magno 15 anos de pontificado, situando o se nomeamento en 586, o que apunta máis ben a que se puido redactar en torno a 601/602.

a obra foi transmitida con dous prólogos, dos cales só o primeiro ten algunha posibilidade de ser auténtico. Nela tamén se distinguen un prefacio, o corpo da obra e un epílogo.

no prefacio, como ocorre no caso da Crónica Universal de Isidoro, Xoán da novas dos seus predecesores e do xénero no que se enmarca a obra: Eusebio de Cesarea, Xerome, Próspero de Aquitania e Vitor de Tununa.

o corpo da obra abrangue de 566 a 589, como continuación expresa de Vitor, finalizando coa conversión dos godos no III concilio de Toletum.

polo que se refire ao epílogo, ten sido dividido en dúas partes por algúns autores, que consideran auténtica só a primeira, pois a segunda é claramente un engadido, como proba o feito de estar datado en 742. A primeira é unha recapitulación final do sucedido dende Adán ata o nacemento de Xesús, e dende entón ata o final da Crónica. Os críticos divídense entre os que a consideran unha recapitulación do propio Xoán e os que non.

a obra do Biclarense abrangue 24 anos, e ordena os sucesos narrados ano tras ano, tomando como referencia os anos dos emperadores romanos de Oriente ('no ano un do reinado de ...', 'no ano dous do reinado de ...', ...). Sen embargo, sobre este sistema de ideoloxía imperial, introduce un segundo sistema nacionalista e godo, a partir do momento no que o rei Leovixildo é asociado ao trono por seu irmán Liuva (568): ao ano de reinado dos emperadores, Xoán engade o dos reis godos. E mantén este sistema ata o final da obra, poñendo nun plano de igualdade ao emperador e o rei godo, sen que este estea subordinado ao primeiro. Isto responde á ideoloxía do autor, para quen existirían dous grandes reinos: o romano, en Oriente e o godo, en Occidente. O pobo godo estaría elixido polo deus cristián para substituír ao desaparecido Imperio de Occidente. Mais, a diferenza de Isidoro, Xoán non é hostil cara Bizancio, e o seu nacionalismo é, por isto, menos radical que o do hispalense.

a esta dobre cronoloxía súmase unha terceira, inda que de menor relevo: a dos papas de Roma, coa duración dos seus 'pontificados', proba tamén da importancia dos asuntos relixiosos na obra.

semella que o III Concilio de Toledo foi o que empurrou a Xoán a escribir para mostrar e exaltar a entrada do pobo godo dentro da historia da 'Salvación' no seno da Igrexa Católica. Isto sería confirmado pola minuciosidade coa que Xoán introduce na súa obra un gran número de novas relativas ás conversións de pobos pagáns ou cristiáns, mais herexes, á fe católica.

o segundo elemento desta obra é a admiración do autor por Leovixildo, unificador da península. Isto demóstrao o feito de que Xoán omite as persecucións do último rei ariano contra os católicos, tanto máis significativo, canto que o propio Xoán fora vítima delas; ou no feito de que o Biclarense tome partido por Leovixildo fronte ao fillo católico deste, Hermenexildo, cando este se rebela en Hispalis, porque isto ameaza a unidade política peninsular.

así, os dous puntos esenciais da obra do Biclarense son, por unha banda, a unificación política lograda por Leovixildo e, por outra, a relixiosa, lograda por Recaredo.

o ton da obra é frío, obxectivo, incluso distante a respecto dos acontecementos narrados, fuxindo do comentario persoal. Como consecuencia, sempre se ten considerado esta obra como digna de todo creto. Niso interveñen tamén a declaración programática de Xoán no prefacio da obra, onde di que non se servirá de ningunha outra fonte máis que do seu coñecemento persoal dos feitos e dos relatos de aqueles que os viviron. De aí, por exemplo, que os anos que abranguen o tempo que Xoán pasou en Constantinopla abondan en novas sobre o imperio, ao contrario do que acontece na parte da súa Crónica que abrangue os anos do seu retorno a Hispania, onde predominan as novas sobre o reino godo.

algo semellante ocorre nas crónicas que se presentan como continuación de obras anteriores, principalmente a de Eusebio - Xerome. O universalismo desta experimenta unha gran redución non só no espazo, mais tamén no tempo. É dicir, estamos, por unha banda, ante crónicas breves, que tratan un período non moi extenso, ou incluso, claramente reducido; e, por outra, ante autores que viven moitas veces en zonas periféricas, que son de orixe bárbara e que se interesan, por iso, en dar conta da historia do seu propio pobo e, quizás, da historia paralela do Imperio de Oriente, o único que se percibía inda como herdeiro de Roma (Hidacio, Xoán mesmo e Isidoro).

outro factor decisivo é o feito de que o autor se centra no seu propio tempo e no seu propio pobo debido á falta de fontes escritas, e ata de novas sobre o que acontece alén de Hispania, debido, claro está á desintegración cada vez máis acentuada do Imperio de Oriente. As viaxes son difíciles e arriscadas, e as persoas non viaxan, tampouco poden facelo os manuscritos.

a isto tamén contribúe a precariedade de medios culturais: a un autor éralle moito máis doado escribir un breve relato sobre a súa propia época (e moito máis se se trata de acumular pequenas novas independentes entre si) que escribir unha historia continuada. Os cronistas optaban así por limitarse a continuar coas súas obras o inmenso labor de Eusebio e Xerome, antes que retomar o curso da historia dende o inicio da mesma. Isto último indicaba, en primeiro lugar, unha sólida formación cultural; en segundo lugar, dispor dunha boa biblioteca na que o autor contase con fontes abondo; e, en terceiro lugar, ter a capacidade intelectual necesaria para extraer notas de diferentes fontes e elaborar con elas un relato ou unha exposición coherente. Non se debe esquecer, en fin, o peso que tiña Xerome dentro da Igrexa Católica (como podían telo Ambrosio ou Agostiño). Escribir unha crónica orixinal supuña aspirar a substituír con ela a Xerome. Isto podía verse como soberbia por parte do autor, algo doado de aceptar. A orixinalidade non consistía en escribir unha nova crónica universal sen copiar a Xerome, mais no feito de decidir que se tiña algo novo que dicir e que esa novidade era importante abondo como para redactar unha obra que competise coa de aquel como fonte para os contemporáneos e para a posteridade. Só un interese político de primeiro orde podía xustificar algo así.

dende o punto de vista do estilo, como ocorre nalgunhas outras obras do xénero, ao acercarse o autor ao final da súa obra; é dicir, ao tempo máis próximo a el, e, con frecuencia, ao acontecemento que ten determinado a redacción da Crónica, neste caso o III concilio de Toledo, o estilo seco e sucinto esperable é substituído por outro máis coidado, máis vivo, máis rico en matices, máis próximo, en definitiva, ao da historia. Así, a brevidade desaparece para deixar paso a un auténtico desenvolvemento narrativo, no que non só se conta un feito en concreto, mais tamén os seus antecedentes e a súa historia en conxunto, todo iso mediante un relato coherente, e perfectamente estruturado e organizado.

para finalizar, segundo Cardelle de Hartmann, os chronicorum caesaraugustanorum reliquiae, fragmentos conservados como anotacións marxinais nalgúns manuscritos das Crónicas de Vítor de Tunnuna e Xoán de Biclaro, e atribuídos a Máximo de Zaragoza, poden ser atribuídos tamén a Xoán. Polo seu contido, ao incluír novas sobre Tarraconensis, o seu autor debe ser situado nesta rexión de Hispania. Ao mesmo tempo, pola relación temática de varias de entre elas coa Crónica de Xoán, coa que partillan o interese polas rebelións contra o poder central e a supresión das mesmas, semella probable que deban atribuírse ao propio Xoán. Puido ocorrer que despois de ter concluído a súa Crónica, Xoán se decidise a revisar o texto da mesma, e especialmente o da obra homónima de Vítor de Tunnuna. Esta revisión teríao levado a completar algunhas novas da Crónica do seu antecesor, e a incluír mesmo unha nova ao inicio da súa propia crónica, sempre baixo a forma de anotacións á marxe no seu códice, que desta mesma forma, a través de copias sucesivas, terían chegado aos nosos días.

BIBLIOGRAFÍA

1. BIOGRAFÍA

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 15-29.

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 124-128.

2. EDICIÓNS (CPL 2261)

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 57-83. (*)

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 75-100.

3. TRADUCIÓNS

ARIAS, I. A., “Crónica Biclarense”, Cuadernos de Historia de España 10, 1948, pp. 129-141.

ÁLVAREZ RUBIANO, P., “La crónica de Juan Biclarense. Versión castellana y notas para su estudio”, Analecta Sacra Tarraconensia 16, 1943, pp. 7-44.

4. OUTROS ESTUDOS

ÁLAMO, M., “La Règle de Saint Bénoit éclairée par sa source, la Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 740-755.

ÁLVAREZ GARCÍA, F., “Tiempo, religión y política en el Chronicon de Ioannis Biclarensis”, En la España Medieval 20, 1997, pp. 9-30.

ALVES DE SOUSA, P. G., Patrologia Galaico-Lusitana, Lisboa, Universidade Católica Editora, 2001, pp. 137-140.

CAMPOS, J., “Sobre la regla de San Juan de Bíclaro”, Salmanticensis 3, 1956, pp. 240-248.

CARDELLE DE HARTMANN, C., Joâo de Santarém (Biclarense). Crónica. Ediçâo crítica e introduçâo (Comentário histórico de Roger Collins), Lisboa, Ediçôes Colibri, 2002.

DÍAZ Y DÍAZ, M. C., “La transmisión textual del Biclarense”, De Isidoro al siglo XI. Ocho estudios sobre la vida literaria peninsular, Barcelona, El Albir, 1976, pp. 117-140.

DOMÍNGUEZ DEL VAL, U., Historia de la antigua literatura latina hispano-cristiana, vol. 2, Madrid, Fundación Universitaria Española, 1997, pp. 371-375.

GALÁN SÁNCHEZ, P. J., El género historiográfico de la Chronica. Las crónicas hispanas de época visigoda, Cáceres, Universidad de Extremadura, 1994, pp. 81-172.

PEREZ DE URBEL, J., “La Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 707-739.

—, “Le Maître et Saint Bénoit”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 756-764.

—, “El maestro, San Benito y Juan Biclarense”, Hispania 1,1 1940-1941, pp. 7-42, e Hispania 1,2 1940-1941, pp. 3-52.

TEILLET, S., Des Goths à la nation gothique. Les origines de l’idée de nation en Occident du Ve au VIIe siècle, Paris, Les Belles Lettres, 1984, pp. 421-455.

VEGA, A. C., “De Patrología española. En torno a la herencia literaria de Juan de Bíclaro”, Boletín de la Real Academia de la Historia 164, 1969, pp. 13-74.

VOGÜE, A. DE, “Trithème, la Règle de Macaire et l’héritage littéraire de Jean de Biclar”, Sacris Erudiri 23, 1978-79, pp. 217-224 (reimp. id., Regards sur le monachisme des premiers siècles. Recueil d’articles, Roma, Pontificio Ateneo S. Anselmo, 2000, pp. 683-690).

WOLF, K. B., Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain, Liverpool, Liverpool University Press, 1992, pp. 1-10 y 57-77.

636

rei Chintila
www.datuopinion.com

primavera: os musulmáns evacúan Damasco e Emesa e retíranse ata Jabiya.

morren Sisenando e Isidoro. Chintila, rei godo por elección de bispos e nobres en cumprimento do canon 75 do IV concilio de Toletum.

morre Ariwaldo, rei lombardo, sucedido por Rothario, anterior duque de Brescia, que casa coa súa viúva, Gondeberga.

o duque alamano Gunzo reside en Überlingen e a súa filla Fridiburga é prometida a Sixeberto III. Gunzo convida os cregos a un sínodo e procura que o diácono Johannes sexa elixido bispo de Constanza.

maio: un exército bizantino parte de Antioquía e marcha contra posicións musulmás.

xuño, 30: inicio das sesións do V concilio de Toletum na igrexa de Leocadia, no que Chintila ver reforzada a súa autoridade. Os bispos aceptan que só un nobre godo, un militar, poderá ser rei.

Heraclio reúne un enorme exército (100000 homes) formado por bizantinos, eslavos, francos, xeorxianos, armenios e árabes cristiáns. Establece unha base en Yaqusah, cerca dos Altos do Golán, protexendo a principal vía de Exipto a Damasco. A base é protexida por vales profundos e ben abastecida de auga e pastos.

verán: Heraclio convoca unha asemblea da igrexa en Antioquía e diagnostica a situación. Acepta o feito de que a ‘desobediencia bizantina’ a Deus ten a culpa do desastre cristián en Syria. Heraclio marcha a Constantinopla dicindo: ‘a paz sexa contigo Syria, que fermosa terra serás para o teu inimigo’.

agosto, 15-20: batalla de Yarmuk, na que a cabalería pesada bizantina é derrotada pola cabalería lixeira musulmá. Por tres veces os bizantinos rompen as liñas árabes pero estes dispérsanse e vólvense xuntar ata esgotar o inimigo. O exército bizantino é totalmente aniquilado ao acabar as operacións. Khalid ibn al-Walid faise con toda Syria e Palestina. As operacións militares teñen lugar ao longo do río e os musulmáns utilizan 25000.

Honorio I escribe a Braulio de Zaragoza, que lle contesta.

novembro, 16-19: batalla de al-Qadisiyya, no sur de Mesopotamia, na que o imperio persa sasánida sofre unha derrota decisiva. Inicialmente os dous exércitos teñen aproximadamente o mesmo número de efectivos pero os musulmáns reciben un substancial reforzo de Syria. Unha tormenta de area favoréceos, pois o vento sopra cara o fronte persa, facendo que as tropas retrocedan e finalmente teñan que fuxir desorganizados ao ser atacados. O xeneral Rostam Farrokhzad é derrotado por Saad ibn Abi Waqqas e morre na loita. Os persas deben evacuar Mesopotamia e Ctesiphonte mesma está seriamente ameazada.

novembro: os musulmáns de Khalid comezan o asedio de Xerusalem.

o califa Umar funda Basra, no Shatt al-Arab, na cabeza do Golfo Pérsico. O porto será un lugar para apoiar e desenvolver rutas comerciais e tamén unha base militar.

Yuknoom Ch’een II, chamado o Grande, é soberano de Calakmul.

constrúese a pagode Xumi de Zhending (China).

os textos históricos libro do Qi norte, libro de Chen, libro de Sui son compilados.

Birinus, bispo de Dorchester, bautiza tamén a Cwichelm, fillo do rei Cynegils de Wessex. Morre ao pouco.

decembro: os musulmáns recuperan Damasco.

623

Dagoberto I

marzo, 25-27: Heraclio sae de Constantinopla, onde deixa a Constantino III Heraclio e Bonus coa encomenda de defender a capital contra os persas inda en Chalcedonia. Pasa por Nicomedia, onde celebra a pascua cos seus fillos e a súa muller Martina. Logo da pascua, acompañado da emperatriz, desembarca en Trebisonda para invadir Armenia. Leva consigo 5000 homes de reforzo para unirse ás tropas en Trapezus, recruta máis tropas en Pontus e atravesa as montañas de Armenia e as rexións do Cáucaso.

abril, 7 (entre … e xaneiro, 20): baixo a presión da nobreza franca Clotario II nomea a Dagoberto I (20 anos) rei de Austrasia, mentres el se reserva Neustria e Borgoña, inda que conserva a rexión ao oeste das Ardenas e dos Vosgos e as partes de Aquitania baixo mando austrasiano. Dagoberto I é posto baixo a tutela de Arnulfo de Metz.

abril, 20: Heraclio penetra en Media Atropatena.

algúns grupos eslavos alcanzan as illas gregas, Creta entre elas.

codifícase, con autorización de Clotario II as leis dos francos do Rhenus (lex ribuaria) e dos alamanos (pactus legis alamannorum).

c., Isidoro publica as etimoloxías.

Samo, un comerciante franco, acaudilla tribos eslavas que se rebelan contra os avaros e funda un reino eslavo occidental no territorio da actual república Checa.

batalla de Gansu: os exércitos da dinastía Tang derrotan o reino Tuyuhun; segundo a tradición coa axuda dunha danza exótica.

Muhammad fai preparativos militares contras os mecanos e casa con Aischa bint Abi Bakr.

xuño, 21: vitoria de Heraclio sobre os persas en Ganzak. Cosroes II fuxe do país, que é arrasado por mercenarios isauros. Heraclio retírase con 50000 prisioneiros para invernar sobre o Koura, no Cáucaso, onde recruta tropas entre os cristiáns de Armenia e o Cáucaso.

a comunidade xudía en Madinat rexeita a Muhammad como líder xudeu. El e os seus seguidores deixan de mirar a Xerusalem durante as súas oracións e comezan a facelo cara a Kaaba. Muhammand abandona a celebración do ‘sabbath’.

619

Isidoro de Hispalis
traianeum.blogspot.com

morren Khadiya e Abú Talib, muller e tío de Muhammad, que intenta predicar en Taif e entre os nómades pero sen éxito. Volve á Meca, onde casa con outra viúva, Sauda. Inmediatamente toma como segunda esposa a Ayesha, filla de Abú Bakr, á que seguirían outras sete mulleres. Estes matrimonios teñen unha finalidade política, para lograr contactos e influencias.

c., Isidoro compón historia gothorum e historia sueborum, a petición de Sisebuto; herda de Xoán de Biclaro a súa adhesión á monarquía goda coma sostén do catolicismo hispano, e a hostilidade cara os inimigos dos godos; e tamén a propensión a medir os logros godos cos bizantinos. Pero onde Xoán é fan do imperio, Isidoro mostra hostilidade. Para Xoán Hispania emula un imperio que logra feitos loables, para Isidoro os godos superan o Imperio coetáneo, desprezado: os bizantinos posúen o único territorio hispano non sometido aos godos; ademais, a súa familia semella ter tido unha longa historia de oposición á presenza bizantina en Hispania. E ademais, el tiña unha opinión máis desfavorable da ortodoxia bizantina que Xoán de Bíclaro.

contrasta romanos e godos: debilidade contra fortaleza, derrotas contra vitorias (o saco de Roma e a conquista de Hispania, a xoia do mundo). Segundo el, moitas nacións existen como regalo ou resultado da oración, os godos só como resultado da súa fortaleza na guerra; o imperio está inmerso nunha gravísima crise: ameazado polos avaros no oeste e os persas no leste. Os romanos recorren a pagar aos avaros para frealos, fuxindo de enfrontamentos abertos, unha vella política romana pero para Isidoro síntomas de debilidade: os romanos, pagando tributo, puxéranse á altura dos insignificantes suevos.

primeiro ataque dos avaros sobre Constantinopla logo dunha batalla en Heracleia, onde o Mármara.

xuño: os persas conquistan Alexandría. Nicetas e o patriarca Xoán V foxen a Chipre. Cosroes II vai instalando postos de control ao longo do Nilo en dirección sur.

os persas desisten de avanzar cara Carthago. Cosroes II quizás pensa que supuña alongar en exceso as liñas de comunicación; algo moi perigoso sen unha flota.

Heraclio comeza a reconstruír a flota imperial con fondos das igrexas.

novembro, 2: un khagan dos turcos occidentais é asasinado nun palacio chinés por rivais orientais coa aprobación do emperador Gaozu Tang.

novembro, 13: II concilio de Hispalis, presidido por Isidoro, que reafirma o credo de Chalcedonia das dúas naturezas de Cristo nun só corpo.

decembro, 23: Bonifacio V, novo bispo de Roma.

Mellitus sucede a Laurentius como arcebispo de Canterbury.

algunhas tribos eslavas rebélanse contra os avaros e fundan os seus propios dominios en Moravia e partes da actual Austria.

os persas derrotan os turcos na súa fronte leste.

os cálculos do calendario chinés comezan a usar os verdadeiros movementos do sol e da lúa.

os chineses comeza a usar grandes orquestras.

embaixada dun xefe búlgaro a Constantinopla que recibe a dignidade de patricius e é bautizado co seu séquito. O líder búlgaro pode ser o khan Organa ou Ohran. Deixa como refén ao seu sobriño Kubrat.

reforma tributaria Tang en China. A imposición non é sobre as propiedades senón sobre as persoas. Son definidos tres tipos de impostos: tsu (pagado en gran), yung (unha especie de tarefa) e Tião (pagado en pano).

616

representación de Adaloaldo, con súa nai
Teodelinda
commons.wikipedia.org

Isanavarman, rei de Chen-la, conquista e asimila Fu-nan; a potencia económica da zona pasa a ser Shampa.

Sisebuto conquista Septem, derrota os bizantinos e obrígaos a asinar unha tratado que restrinxe as posesións romanas ao Algarve. Heraclio pon como condición a expulsión dos xudeus de Hispania. Sen embargo, Sisebuto, da a opción de bautizarse no prazo dun ano baixo penas de exilio e confiscación dos seus bens. 90000 convértense e moitos outros refúxianse en Gallia.

Isidoro de Sevilla censura a medida de Sisebuto contra os xudeus porque "vai contra a liberdade duns súbditos".

morre Axilulfo e sucédelle Adaloado (14 anos), baixo a rexencia de Teodelinda e o xeneral Sundrarito.

Yangdi, escarmentado, traslada a capital máis ao sur, o que aumenta a súa impopularidade entre un importante sector da corte. A recente unificación de China non está consolidada: o norte ten a supremacía política e militar, pero o sur ten a superioridade cultural, e considera os ‘Sui’ uns bárbaros.

no norte estalla una revolta dirixida por Li Mi.

Cadfan ap Iago sucede a seu pai Iago ap Beli como rei de Gwynedd.

morre Aethelberht de Kent. Publicara un código legal que establecía un sistema de multas por cada delito cometido; e que substituía o código de honor e vinganza. Aethelberht tiña influencia sobre os seus veciños e a súa ausencia xera unha espiral de violencia.

febreiro: Eadbald sucede a Aethelberht, seu pai, como rei de Kent; é pagán e casa coa súa madrastra, Emma, seguindo o costume pagán; Laurentius de Canterbury fai por bautizalo de novo.

batalla do río Idle: Aethelfrith de Northumbria decide marchar cara o sur cunha pequena forza para apoderarse de algúns territorios de East Anglia, pero Raedwald ten todo o seu exército reunido para invadir Northumbria. Aethelfrith dase conta tarde da superioridade numérica do inimigo pero entra igualmente en combate, sendo derrotado e morto. Raedwald corona a Edwin rei de Northumbria.

os fillos de Aethelfrith corren sorte dispar: Eanfrith (26) foxe onde a familia de súa nai, e Gododdin intérnase en territorio picto. Oswald (12), Oswiu (4) e outros escapan á corte de Eochaid Buide de Dál Riata, onde son bautizados polos monxes de Iona.

morre Saeberht, primeiro rei cristián de Essex, e os seus fillos Sexred, Saeward e Sigeberht sucédeno e reinan xuntos. Volven ao paganismo.

Mellitus, bispo de Londinium, é exilado por Sexred a Gallia.

batalla de Chester, que ocasiona a separación definitiva da poboación britana en Gales e Cumbria.

os xudeus de Xerusalem toman o control da cidade e o templo é reconstruído por Nehemiah ben Hushiel (exilarca de Xerusalem), que establece un alto sacerdocio. Gran parte de Xudea e Galilea constitúen unha provincia autónoma dentro do imperio persa.

Shahin Vahmanzadegan destrúe Sardis, incluída a sinagoga; a súa importancia débese a unha vía que leva desde o interior á costa do Exeo. Shahin atravesa Anatolia, derrotando os bizantinos en numerosas ocasións.

613

Bobbio visto desde o banco dereito do Trebbia
bangortobobbio.blogspot.com

xaneiro, 22: Constantino (8 meses) é asociado ao trono por Heraclio, seu pai, e pouco despois é prometido a súa curmá Gregoria, filla de Nicetas. Son xestos que queren representar a consolidación dunha nova dinastía no trono imperial.

Heraclio noméase comandante supremo do exército bizantino xunto con seu irmán Theodoro (curopalates) para consolidar o mando do exército.

Shahrbaraz toma Damasco e Emesa.

Aethelfrith, rei de Northumbria, invade Gwynedd (NO de Gales) para quebrar o poder de Edwin de Deira. Unha forza combinada de britanos (guerreiros de Gwynedd, Powys, Pengwern e Dumnonian) son derrotados nas proximidades de Chester. Edwin refúxiase en East Anglia, na corte de Raedwald.

Heraclio casa con Martina, sobriña súa. O casamento ten que ser autorizado pola xerarquía eclesiástica, ao estar dentro dos ‘graos prohibidos de consanguinidade’.

primavera: batalla de Antioquía: Heraclio mobiliza unha forza expedicionaria ata a cidade pero é completamente derrotado polos persas. Shahin Vahmanzadegan penetra inda máis no centro e oeste de Anatolia.

segundo Isidoro, Sisebuto encomenda unha campaña militar contra os astures ao seu xeneral Requila, que os somete.

xullo, 24: Axilulfo asina unha disposición autorizando a fundación de Bobbio por Columba en territorio lombardo.

morre Theuderico II de disentería en Metz mentres prepara unha campaña contra Clotario II, e deixa catro fillos menores de idade. Brunequilda pretende ser rexente do maior, Sixeberto II, ilexítimo (10 anos).

primavera/ verán: Clotario II, aconsellado por Pipino de Landen e Arnulfo de Metz ataca os territorios de Brunequilda, reina de Austrasia e Burgundia. O exército de Austrasia, baixo o mordomo Warnachar II, decide pasarse ao lado de Clotario II antes de plantar batalla en Andernach.

Clotario II avanza, apresa a Brunequilda e os catro fillos de Theuderico II. Warnachar II é confirmado no seu cargo de mordomo.

outono: os fillos de Theuderico corren destinos distintos: Sixeberto II e Corbus son asasinados; Meroveo sálvase por ser afillado de Clotario e é enviado a Neustria en segredo; e Childeberto escapa sen que se saiba quen é. Clotario II acusa a Brunequilda (70 anos) de ter asasinado ata dez reis francos. Ordena atala a un cabalo e deixa que morra arrastrada polo animal.

Clotario II, rei de todos os francos.

Brunequilda é vítima dunha masiva damnatio memoriae dirixida contra ela por Clotario II. Luxeuil é un dos epicentros desta damnatio, xa que Theuderico II expulsara de alí a Columba e logo este negárase a bendicir os seus bastardos cando llo pide Brunequilda. Ademais, Clotario apoia deliberadamente o mosteiro.

Muhammad comeza a súa prédica pública en a Meca.

Yangdi cruza o río Liao e asedia Manchuria. Durante a campaña, Yang Xuangan, oficial da dinastía Sui, rebélase cerca de Luoyang; temendo ser atrapado entres dúas frontes, Yangdi retira o seu exército.

os eslavos conquistan Novae, importante posesión bizantina nos Balcáns.

603

triente de ouro de Witerico
ceca ELIBERRI
www.maravedis.net

marzo: o embaixador bizantino Lilius, enviado onde Cosroes II, chega a Dara, onde lle comunican que será declarada a guerra contra Phocas.

Phocas ordena a Germanus, gobernador de Dara, que tome Edessa, onde Narsés se ten rebelado contra el, e este pide axuda a Cosroes II.

primavera: Liuva II enfróntase no propio pazo real de Toletum a unha rebelión ariana encabezada novamente por Witerico, que conta co apoio de gran parte da aristocracia. Nun combate o rei perde a man dereita, é capturado e executado polos rebeldes. Witerico, novo rei, fíxase como obxectivos expulsar os bizantinos e restaurar o arianismo.

xullo/agosto: Axilulfo sae de Mediolanum e asedia, coa axuda de auxiliares avaros, Cremona.

batalla de Degsastan: Aethelfrith, rei de Bernicia, vence as forzas combinadas de Strathclyde baixo Áedán mac Gabráin de Dalriada, establecendo a supremacía definitiva dos anglos na parte norte de Britannia.

Bonifacio (futuro bispo de Roma), nomeado apocrisiarius por Gregorio I.

a dinastía Sui mina o poder do turco Tardu instigando disensións entre turcos occidentais e orientais. Tardu, khagan occidental, é asasinado e sucedido por Heshana Khan, fillo seu, que impón fortes tributos ao pobo tiele.

abril, 7: Axilulfo, influído por Teodelinda, abandona o arianismo polo catolicismo e é bautizado, xunto co seu fillo Adaloaldo, na catedral de Monza, onde se instala a ‘coroa de ferro dos lombardos’.

a nova estabilidade en China baixo Wendi fai aumentar as zonas de cultivo e tamén progresa a tecnoloxía naval.

decembro: Shōtoku impón un novo sistema xerárquico na administración en Xapón que lle permite manexa con habilidade os clans máis poderosos e inserilos nun código de honor e obediencia ao poder central.

o monxe de Hibernia Offo funda a abadía de Schuttern en Alemaña.

agosto, 21: Cremona tomada polos lombardos. Axilulfo tamén toma Padua e Mantua, sendo repartidos os territorios destas cidades entre os ducados de Brescia e Bergamo.

setembro, 13: Mantua tomada polos lombardos; a fortaleza de Vulturnia réndese sen combate.

setembro: alcánzase unha tregua entre o exarca de Ravenna e os lombardos.

Gostun, soberano búlgaro.

agosto, problemas entre Comentiolus (magister militum Spaniae) e representantes eclesiásticos hispanos (Ianuarius, bispo de Malaga, un crego dependente deste e Stephanos, bispo de Illiberris), depostos e exiliados, causan o envío do defensor Xoan desde Roma. Había unha petitio por parte de Ianuarius, seguindo os procedementos do Corpus Iuris Civilis: Spania forma parte do exarcado de Africa, Mauretania II, e por tanto aplícanse as leis imperiais.

a causa do problema poden ser disensións dos bispos fronte á política imperial, unha posible conivencia co poder visigodo nas zonas limítrofes ou a morte de Liciniano, bispo de Carthago-Nova en Constantinopla, envelenado ab aemulis, segundo Isidoro de Sevilla.

Gregorio I escribe ao seu defensor Xoán, camiño de Hispania, para que poña orde nas condutas duns monxes da illa Cabreira, ao igual que sucede en Cerdeña: “alí onde a gravidade da culpa pide a aplicación da lei canónica, non podemos apartar a un lado o que é necesario corrixir, non sexa que, facendo ollos cegos, demos forza ás accións depravadas que, así como as encontramos, debemos de segar coa disciplina. Pois téñennos chegado novas de que os monxes do mosteiro na illa Cabrera, a carón de Mallorca, tamén unha illa (Capria insula, quae iuxta Maioricam idem insulam est ...),  obran de xeito tan perverso e teñen sometido as súas vidas a diversos crimes, que manifestan que, máis que servir a Deus, loitan, e dígoo chorando, a favor do antigo inimigo. Ti, coa autoridade que che confiren estas cartas, diríxete ao mosteiro, para informarte da vida e costumes dos que alí viven, procedendo a unha ampla investigación. Deste xeito, todo o que atopes que debe ser eliminado, tal como pide a norma canónica, terás que corrixilo impoñendo as penas correspondentes, e terás que preocuparte de informar os monxes de todo o que teñen que respectar. A túa forma de corrixir ten que servir para facer retornar os monxes ao camiño da boa vida monacal, de tal xeito que ti non sexas culpable de nada ante nós”

os datos arqueolóxicos falan dun complexo central común e unha serie de celas individuais arredor (o que permite cultos comúns e unha dedicación espiritual individual), unha zona de produción e unha necrópole, masculina e sen xoias, entre os ss. V-VII. Tamén hai restos en Conejera.

cando menos hai unha factoría de salgado de peixe e un taller de fabricación de púrpura. A comunidade debe ser bastante grande e probablemente non funcionará máis alá de 750 debido á inestabilidade política da época, con gran número de bandas de piratas.

Agostiño de Canterbury consegue que Aethelbert de Kent se bautice, o cal tamén lle permite entrar en Essex e Anglia oriental, territorios nos que o rei de Kent ten gran influencia.

Phocas trata de conter os avaros co pago dun forte tributo, o que lle vale o desprezo do exército. Ante o avance persa trata de obter apoios en occidente, recoñecendo a supremacía de Roma sobre Constantinopla, o que causa escándalo nesta cidade. Adopta medidas severas contra o monofisismo, que lle valen reaccións contrarias en Exipto e Asia Menor.

a pesar dos problemas e da gran diminución da poboación, as grandes avenidas de Roma seguen abertas. Moitos edificios públicos monumentais son dedicados a novos usos: cemiterios, vertedoiros, …

as importacións de produtos (envasados en ánforas) de Africa e o leste, inda que diminúen, seguen a chegar á capital.

neste ano prodúcese a última mención do Senado (aclamando as estatuas de Phocas e a súa dona Leontia) como tal pero a administración pública civil segue a funcionar, dirixida polo exarca de Ravenna. De todas maneiras, o gran poder romano é xa o bispo de Roma.

600

maqueta da cidade de Teotihuacan
es.wikipedia.org

a poboación mundíal quizás supera os 200 millóns de habitantes.

Carthago, logo de diversos problemas (ataques mauros, epidemia de peste, debilidade demográfica, falta de recursos na tesouraría imperial, inestabilidade política, etc.) están en decadencia: murallas sen mantemento, foxos cegos e reconstrucións monumentais na zona dos portos abandonadas; a desorde urbanística semella a tónica xeral nunha cidade moito menos poboada e con menor extensión.

Theodore de Sykeon augura grandes desgrazas: Mauricio morrerá cedo pero logo del ‘haberá calamidades peores, que esta xeración nin imaxina’.

Gregorio I consegue que a maioría dos lombardos acepte o catolicismo, o latín e as leis romanas; polo tanto, o arianismo é cada vez menos influínte.

a política de Gregorio ten unha dobre intención: contrarresta a ameaza lombarda e faise máis independente do imperio; trata de persuadir aos lombardos de que os bispos son tan independentes do poder secular como o propio ‘papa’ e así as cidades máis importantes pasan a ser gobernadas polos seus bispos, de xeito que os lombardos só controlan realmente o rural.

a autoridade de Gregorio tamén é determinante para finalizar co ‘cisma de Aquileia’.

os turcos atacan China e aproxímanse á capital pero non poden tomala.

Teotihuacán está no seu punto álxido; sen embargo, sufre invasións chichimecas (termo que quere dicir ‘bárbaro’): a cidade é incendiada e abandonada; a súa poboación refúxiase noutras cidades veciñas.

a cultura ‘Hopewell’ en América do Norte comeza o seu declinar.

na cidade totonaca de el Taxín constrúese a pirámide dos nichos, constituídas por sete plataformas en esqueiras.

no S de India morre Simbhavisnú, sucedido por Mahendravarman I: somete os Pandya e os Chalukya e estende as fronteiras do seu reino. Foi tamén dramaturgo e poeta: consérvase a súa peza teatral  mattavilasa–prahasana (o xogo do borracho) na que se burla dos budistas e dos devotos da Siva.

Teodeberto II de Austrasia casa con Bilichildis.

a vila de en-Gedi, na ribeira occidental do mar Morto é destruída nun lume devastador (quizás nómades árabes que atacaron con violencia) e abandonada.

Isidoro escribe Etimoloxías, un estudio académico sobre a lingua latina.

desenvólvese o arado de veso en Europa oriental, que permite usar cabalos e bois como forza motriz.

a varicela chega a Europa por primeira vez.

Benin (SO de África) aparece como reino independente (abarcaría tamén parte de Nixeria).

extínguese a cultura nazca en Perú.

en Tiahuanaco (Bolivia) aparece unha ‘alta cultura’.

Sabinianus (futuro bispo de Roma) introduce o toque de campás para indicar o paso das horas.

inda se usan as runas en Centroeuropa e a escritura ‘ogam’ en Hibernia.

os chineses son capaces de construír barcos con cinco cubertas.

primeiros muíños de vento en Persia.

o budismo toma posicións en Indonesia.

os francos establecen a base comercial de Dorestad.

Axilulfo e Teodelinda constrúen un complexo en Monza, NE de Mediolanum.

os moravos logran certa autonomía ao rexeitar ataques tanto avaros como francos.

Ingvar de Suecia invade Estonia pero é derrotado e morto.

o príncipe e bardo galés Aneirin dos Penines (NO de Britannia) escribe o poema, ‘y gododdin’, que recolle os acontecementos da batalla de Catraeth.

bolsas de britanos quedan incomunicadas entre si en Strathclyde, Gales e Cornualles, separados polos anglo-saxóns.

o ‘chaturanga’ como xogo xa ten a súa configuración definitiva.

Namri Songtsen é o novo rei de Tibet.

erupción de Loma Caldera (O Salvador), soterrando vila maia de Joya de Cerén.

nos Andes decae a cultura moche.

o rexente Shotoku Taishi envía unha embaixada a China.

inicio dunha gran fame en Syria e Palestina.