xoán biclarense

plano de Scallabis

550-556 nace na actual Scallabis, Lusitania, nunha familia de aristócratas godos, pero cristiáns.

570/571 viaxa a Constantinopla, para realizar estudos.

577/8 regresa a Hispania.

579-584, revolta de Hermenexildo contra seu pai Leovixildo en Hispalis. Leovixildo tenta gañarse os eclesiásticos católicos de orixe goda, entre os que está Xoán. Probablemente, a negativa do Biclarense de converterse ao arianismo explica o seu desterro a Barcino.

587/588, final do desterro de Xoán Biclarense en Barcino, logo da morte de Leovixildo e o perdón de Recaredo, froito do novo rumbo político. Unha vez perdoado, permaneceu en Tarraconensis, en Biclaro (probablemente Vallclara, Tarragona; inda que tamén podería ser Béjar, Salamanca), onde funda un mosteiro que se rexe por unha regra escrita por el mesmo (hoxe perdida, CPL 1866).

589; é probable que estea presente no III concilio de Toletum, polas novas que del aporta, inda que non asina as actas do mesmo, seguramente por ser inda abade (estes non subscribían daquela actas conciliares).

590 remata a súa estadía no seu mosteiro como abade.

591 bispo de Xirona.

592 subscribe o II concilio de Caesaraugusta.

597 subscribe o concilio de Toledo.

599 subscribe o II concilio de Barcelona.

610 subscribe o decreto de Gundemaro; de ser auténtico este documento, tería coincidido con Isidoro na reunión que o aprobou.

614 concilio de Egara.

de Xoán chegounos unha única obra: Chronicom. Polos acontecementos descritos, a obra ten como terminus post quem o ano 589, o último do que se recollen novas. Sen embargo, nela tamén se lle atribúen a Mauricio 20 anos de reinado, calculando a súa ascensión ao poder en 582; e igualmente se lle atribúen a Gregorio Magno 15 anos de pontificado, situando o se nomeamento en 586, o que apunta máis ben a que se puido redactar en torno a 601/602.

a obra foi transmitida con dous prólogos, dos cales só o primeiro ten algunha posibilidade de ser auténtico. Nela tamén se distinguen un prefacio, o corpo da obra e un epílogo.

no prefacio, como ocorre no caso da Crónica Universal de Isidoro, Xoán da novas dos seus predecesores e do xénero no que se enmarca a obra: Eusebio de Cesarea, Xerome, Próspero de Aquitania e Vitor de Tununa.

o corpo da obra abrangue de 566 a 589, como continuación expresa de Vitor, finalizando coa conversión dos godos no III concilio de Toletum.

polo que se refire ao epílogo, ten sido dividido en dúas partes por algúns autores, que consideran auténtica só a primeira, pois a segunda é claramente un engadido, como proba o feito de estar datado en 742. A primeira é unha recapitulación final do sucedido dende Adán ata o nacemento de Xesús, e dende entón ata o final da Crónica. Os críticos divídense entre os que a consideran unha recapitulación do propio Xoán e os que non.

a obra do Biclarense abrangue 24 anos, e ordena os sucesos narrados ano tras ano, tomando como referencia os anos dos emperadores romanos de Oriente ('no ano un do reinado de ...', 'no ano dous do reinado de ...', ...). Sen embargo, sobre este sistema de ideoloxía imperial, introduce un segundo sistema nacionalista e godo, a partir do momento no que o rei Leovixildo é asociado ao trono por seu irmán Liuva (568): ao ano de reinado dos emperadores, Xoán engade o dos reis godos. E mantén este sistema ata o final da obra, poñendo nun plano de igualdade ao emperador e o rei godo, sen que este estea subordinado ao primeiro. Isto responde á ideoloxía do autor, para quen existirían dous grandes reinos: o romano, en Oriente e o godo, en Occidente. O pobo godo estaría elixido polo deus cristián para substituír ao desaparecido Imperio de Occidente. Mais, a diferenza de Isidoro, Xoán non é hostil cara Bizancio, e o seu nacionalismo é, por isto, menos radical que o do hispalense.

a esta dobre cronoloxía súmase unha terceira, inda que de menor relevo: a dos papas de Roma, coa duración dos seus 'pontificados', proba tamén da importancia dos asuntos relixiosos na obra.

semella que o III Concilio de Toledo foi o que empurrou a Xoán a escribir para mostrar e exaltar a entrada do pobo godo dentro da historia da 'Salvación' no seno da Igrexa Católica. Isto sería confirmado pola minuciosidade coa que Xoán introduce na súa obra un gran número de novas relativas ás conversións de pobos pagáns ou cristiáns, mais herexes, á fe católica.

o segundo elemento desta obra é a admiración do autor por Leovixildo, unificador da península. Isto demóstrao o feito de que Xoán omite as persecucións do último rei ariano contra os católicos, tanto máis significativo, canto que o propio Xoán fora vítima delas; ou no feito de que o Biclarense tome partido por Leovixildo fronte ao fillo católico deste, Hermenexildo, cando este se rebela en Hispalis, porque isto ameaza a unidade política peninsular.

así, os dous puntos esenciais da obra do Biclarense son, por unha banda, a unificación política lograda por Leovixildo e, por outra, a relixiosa, lograda por Recaredo.

o ton da obra é frío, obxectivo, incluso distante a respecto dos acontecementos narrados, fuxindo do comentario persoal. Como consecuencia, sempre se ten considerado esta obra como digna de todo creto. Niso interveñen tamén a declaración programática de Xoán no prefacio da obra, onde di que non se servirá de ningunha outra fonte máis que do seu coñecemento persoal dos feitos e dos relatos de aqueles que os viviron. De aí, por exemplo, que os anos que abranguen o tempo que Xoán pasou en Constantinopla abondan en novas sobre o imperio, ao contrario do que acontece na parte da súa Crónica que abrangue os anos do seu retorno a Hispania, onde predominan as novas sobre o reino godo.

algo semellante ocorre nas crónicas que se presentan como continuación de obras anteriores, principalmente a de Eusebio - Xerome. O universalismo desta experimenta unha gran redución non só no espazo, mais tamén no tempo. É dicir, estamos, por unha banda, ante crónicas breves, que tratan un período non moi extenso, ou incluso, claramente reducido; e, por outra, ante autores que viven moitas veces en zonas periféricas, que son de orixe bárbara e que se interesan, por iso, en dar conta da historia do seu propio pobo e, quizás, da historia paralela do Imperio de Oriente, o único que se percibía inda como herdeiro de Roma (Hidacio, Xoán mesmo e Isidoro).

outro factor decisivo é o feito de que o autor se centra no seu propio tempo e no seu propio pobo debido á falta de fontes escritas, e ata de novas sobre o que acontece alén de Hispania, debido, claro está á desintegración cada vez máis acentuada do Imperio de Oriente. As viaxes son difíciles e arriscadas, e as persoas non viaxan, tampouco poden facelo os manuscritos.

a isto tamén contribúe a precariedade de medios culturais: a un autor éralle moito máis doado escribir un breve relato sobre a súa propia época (e moito máis se se trata de acumular pequenas novas independentes entre si) que escribir unha historia continuada. Os cronistas optaban así por limitarse a continuar coas súas obras o inmenso labor de Eusebio e Xerome, antes que retomar o curso da historia dende o inicio da mesma. Isto último indicaba, en primeiro lugar, unha sólida formación cultural; en segundo lugar, dispor dunha boa biblioteca na que o autor contase con fontes abondo; e, en terceiro lugar, ter a capacidade intelectual necesaria para extraer notas de diferentes fontes e elaborar con elas un relato ou unha exposición coherente. Non se debe esquecer, en fin, o peso que tiña Xerome dentro da Igrexa Católica (como podían telo Ambrosio ou Agostiño). Escribir unha crónica orixinal supuña aspirar a substituír con ela a Xerome. Isto podía verse como soberbia por parte do autor, algo doado de aceptar. A orixinalidade non consistía en escribir unha nova crónica universal sen copiar a Xerome, mais no feito de decidir que se tiña algo novo que dicir e que esa novidade era importante abondo como para redactar unha obra que competise coa de aquel como fonte para os contemporáneos e para a posteridade. Só un interese político de primeiro orde podía xustificar algo así.

dende o punto de vista do estilo, como ocorre nalgunhas outras obras do xénero, ao acercarse o autor ao final da súa obra; é dicir, ao tempo máis próximo a el, e, con frecuencia, ao acontecemento que ten determinado a redacción da Crónica, neste caso o III concilio de Toledo, o estilo seco e sucinto esperable é substituído por outro máis coidado, máis vivo, máis rico en matices, máis próximo, en definitiva, ao da historia. Así, a brevidade desaparece para deixar paso a un auténtico desenvolvemento narrativo, no que non só se conta un feito en concreto, mais tamén os seus antecedentes e a súa historia en conxunto, todo iso mediante un relato coherente, e perfectamente estruturado e organizado.

para finalizar, segundo Cardelle de Hartmann, os chronicorum caesaraugustanorum reliquiae, fragmentos conservados como anotacións marxinais nalgúns manuscritos das Crónicas de Vítor de Tunnuna e Xoán de Biclaro, e atribuídos a Máximo de Zaragoza, poden ser atribuídos tamén a Xoán. Polo seu contido, ao incluír novas sobre Tarraconensis, o seu autor debe ser situado nesta rexión de Hispania. Ao mesmo tempo, pola relación temática de varias de entre elas coa Crónica de Xoán, coa que partillan o interese polas rebelións contra o poder central e a supresión das mesmas, semella probable que deban atribuírse ao propio Xoán. Puido ocorrer que despois de ter concluído a súa Crónica, Xoán se decidise a revisar o texto da mesma, e especialmente o da obra homónima de Vítor de Tunnuna. Esta revisión teríao levado a completar algunhas novas da Crónica do seu antecesor, e a incluír mesmo unha nova ao inicio da súa propia crónica, sempre baixo a forma de anotacións á marxe no seu códice, que desta mesma forma, a través de copias sucesivas, terían chegado aos nosos días.

BIBLIOGRAFÍA

1. BIOGRAFÍA

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 15-29.

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 124-128.

2. EDICIÓNS (CPL 2261)

CARDELLE DE HARTMANN, C.- COLLINS, R., Victoris Tunnunensis Chronicon cum reliquiis ex Consularibus Caesaraugustanis et Iohannis Biclarensis Chronicon, Turnhout, Brepols, 2001 (CC SL 173A), pp. 57-83. (*)

CAMPOS, J., Juan de Bíclaro, obispo de Gerona. Su vida y su obra. Introducción, texto crítico y comentarios, Madrid, CSIC, 1960, pp. 75-100.

3. TRADUCIÓNS

ARIAS, I. A., “Crónica Biclarense”, Cuadernos de Historia de España 10, 1948, pp. 129-141.

ÁLVAREZ RUBIANO, P., “La crónica de Juan Biclarense. Versión castellana y notas para su estudio”, Analecta Sacra Tarraconensia 16, 1943, pp. 7-44.

4. OUTROS ESTUDOS

ÁLAMO, M., “La Règle de Saint Bénoit éclairée par sa source, la Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 740-755.

ÁLVAREZ GARCÍA, F., “Tiempo, religión y política en el Chronicon de Ioannis Biclarensis”, En la España Medieval 20, 1997, pp. 9-30.

ALVES DE SOUSA, P. G., Patrologia Galaico-Lusitana, Lisboa, Universidade Católica Editora, 2001, pp. 137-140.

CAMPOS, J., “Sobre la regla de San Juan de Bíclaro”, Salmanticensis 3, 1956, pp. 240-248.

CARDELLE DE HARTMANN, C., Joâo de Santarém (Biclarense). Crónica. Ediçâo crítica e introduçâo (Comentário histórico de Roger Collins), Lisboa, Ediçôes Colibri, 2002.

DÍAZ Y DÍAZ, M. C., “La transmisión textual del Biclarense”, De Isidoro al siglo XI. Ocho estudios sobre la vida literaria peninsular, Barcelona, El Albir, 1976, pp. 117-140.

DOMÍNGUEZ DEL VAL, U., Historia de la antigua literatura latina hispano-cristiana, vol. 2, Madrid, Fundación Universitaria Española, 1997, pp. 371-375.

GALÁN SÁNCHEZ, P. J., El género historiográfico de la Chronica. Las crónicas hispanas de época visigoda, Cáceres, Universidad de Extremadura, 1994, pp. 81-172.

PEREZ DE URBEL, J., “La Règle du Maître”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 707-739.

—, “Le Maître et Saint Bénoit”, Revue d’Histoire Ecclésiastique 34, 1938, pp. 756-764.

—, “El maestro, San Benito y Juan Biclarense”, Hispania 1,1 1940-1941, pp. 7-42, e Hispania 1,2 1940-1941, pp. 3-52.

TEILLET, S., Des Goths à la nation gothique. Les origines de l’idée de nation en Occident du Ve au VIIe siècle, Paris, Les Belles Lettres, 1984, pp. 421-455.

VEGA, A. C., “De Patrología española. En torno a la herencia literaria de Juan de Bíclaro”, Boletín de la Real Academia de la Historia 164, 1969, pp. 13-74.

VOGÜE, A. DE, “Trithème, la Règle de Macaire et l’héritage littéraire de Jean de Biclar”, Sacris Erudiri 23, 1978-79, pp. 217-224 (reimp. id., Regards sur le monachisme des premiers siècles. Recueil d’articles, Roma, Pontificio Ateneo S. Anselmo, 2000, pp. 683-690).

WOLF, K. B., Conquerors and Chroniclers of Early Medieval Spain, Liverpool, Liverpool University Press, 1992, pp. 1-10 y 57-77.

Argimundus: rebelde suevo?

malalanahistoria.wordpress.com

extracto da Crónica do Biclarense

14 Iohan. Bicl. Chron. a. 590.3: Reccaredo ergo orthodoxo quieta pace regnante domesticae insidiae praetendeuntur. nam quidam ex cubiculo eius, etiam prouinciae dux nomine Argimundus aduersus Reccaredum regem tyrannidem assumere cupiens, ita ut, si posset, eum et regno priuaret et uita. sed nefandi eius consilii detecta machinatione comprehensus et in uinculis ferreis redactus habita discussione socii eius impiam machinationem confessi condigna sunt ultione interfecti. ipse autem Argimundus, qui regnum assumere cupiebat primum verberibus interrogatus, deinde turpiter decaluatus, post haec dextra amputata exemplum omnibus in Toletana urbe asino sedens pompizando dedit et docuit famulos dominis non esse superbos

Argimundus

ex cubiculo eius – destacado membro da Aula Rexia de Recaredo

etiam prouinciae dux – duque provincial

machinatione – autor dunha conspiración

tyrannidem assumere cupiens, ita ut, si posset, eum et regno priuaret uita – apoderarse do reino e acabar coa vida do rei

maiestas – delito de lesa maxestade

a incorporación de Callaecia foi un asunto grave para os godos; solucionado en varias etapas:

- UN, de bloqueo da expansión territorial sueva que finaliza coa submisión e conquista do reino (anos 573-585);

- DOUS, de conquista con Leovixildo, dende 585 (conquista do reino suevo) a 589 (III Concilio de Toledo), de relativo éxito no militar e fracaso rotundo no relixioso coa conversión á morte do rei.

- TRES, de sometemento militar, dende Recaredo (586-601) a, cando menos, Sisebuto (612-621) e Suintila (621-631); cunha posible consolidación de vínculos familiares entre as nobrezas sueva e goda.

- e CATRO, de reorganización provincial durante Recesvinto (653-672) e Wamba (672-680), na que, aparte de diminuír o antigo dominio territorial suevo, ocupan cargos militares aristócratas godos con lazos de sangue coa corte toledana.

a numismática confirma campañas militares na rexión durante os reinados de Leovixildo (BRACARA, PORTOCALE), Recaredo (CALABACIA, PINCIA, TORNIO, BERGANCIA), Witerico (TUDE), Sisebuto (LVCVS) e Suintila (LVCVS); é dicir, durante o primeiro terzo do s. VII. A partir de Sisenando (631-636) non hai máis novas de acuñacións de tipo triunfal na zona.

Argi – mundus

o tema -mundus aparece na toponimia derivada de antropónimos xermanos, en confusión cultista co tema de orixe latina “munde/monte”. Semella privativo da Callaecia, sendo excepcional no resto de Hispania, excepción feita de Tarraconensis e tamén en Septimania (xa en Gallia). Certamente, non toda esta toponimia se remonta aos ss. VI-VII; boa parte dela sería plenamente medieval.

Freitemunde, Estremondo, San Jamonde e variantes: toponimia cun elemento secundario derivado dun posesor xermánico (Aldemunde, Baamonde, Bermún, Camonde, Castramonde, Gallamonde, Racamonde, Sesmonde, ...).

tamén na onomástica real sueva, onde se documentan casos: Requimundus, Remismundus, Veremundus, e Theodemundus.

tamén exemplos no estamento relixioso: Onemundus (bispo de Salamanca), Tructemundus de Elbora e Commundus, titular da sé egiditana, cátedras todas elas próximas a Callaecia o nalgún momento pertencentes ao reino suevo e á diocese metropolitana de Bracara.

o tema arge-/argi- (<germ. *harjia, 'exército'), inda que menos frecuente, pero do mesmo modo máis habitual na área occidental da península, atópase documentado nos nomes de dous bispos de Porto (Argionitus e Argebertus) e nun dos titulares da sede de Egitania (Argesindus). Quizá tamén o rei Ariamiro (559-566).

fóra destes casos, o tema arge-/argi- atopámolo outra volta no xa citado Argemundus, rebelde contra Wamba en Narbo, en dous Argibadus (un, bispo de Narbo e outro de Iliberris). Tamén en tres nomes documentados en varias pizarras da provincia de Salamanca: Argefredus, Argeredus e Argivindus.

a conclusión parece obvia: Argimundus ten un nome con compoñentes ben representados na onomástica sueva ou da zona limítrofe cos suevos, pero que son, sen embargo, pouco habituais na onomástica goda. Deste modo, o mapa de distribución desta onomástica apoia a idea de que o duque Argimundus debeu ter unha orixe sueva. Ademais, se temos en conta que o radical –mundus era usual na onomástica real sueva e case descoñecido na dos reis godos, así como que o dux era membro do officium palatinum, é moi probable que Argimundus pertencera á liña do rei Miro e que desempeñara o alto cargo de dux prouinciae Gallaeciae durante o reinado de Leoxigildo e/ou Recaredo, quizá como recompensa por ter formado parte dese sector da nobreza sueva que apoiou a Leovixildo na súa campaña de submisión do reino suevo. É máis, é probable que Argimundus fora un dos duques que sufocaron a revolta de Malaricus en 585 cuxos nomes Xoán de Biclaro preferiu manter no anonimato. E esta sospeita en relación da orixe sueva de Argimundus faise inda máis firme se temos en conta que, a pesar de ser un membro destacado da Aula Rexia, Argimundus non se atopa entre os nobres godos que abxuraron do arianismo no III Concilio de Toletum, circunstancia que induce a pensar que se trataba dun católico.

as moedas atopadas no sur de Callaecia e acuñadas en Totela, Calabacia, Bergancia, Pincia, Tornio, Tude e Luco terían a ver coas vitorias militares nas campañas represivas contra a rebelión aristocrática dirixida polo dux Argimundus.

considerando os feitos aquí expostos, tanto certos (dux prouinciae, membro do cubiculum, acuñacións monetarias galaicas, ocultacións de tesouros en Callaecia e zonas limítrofes, provincia non pacificada na súa totalidade) como hipotéticos (orixe sueva de Argimundus, partidario de Leovixildo, quizás emparentado coa dinastía derrocada), parece lóxico concluír que debeu ser tamén en Callaecia onde Argimundus se alza en rebeldía contra Recaredo.

o tráxico final de Argimundus, exposto á ira do populacho da regia sedes, é a proba definitiva de que a súa rebelión non foi unha simple conspiración de palacio, mais unha auténtica sublevación que tivo como escenario unha das provincias do reino. Unha rebelión en toda regra que fixo necesaria unha campaña militar e un desfile triunfal que servira de escarmento aos rebeldes tanto como aviso para futuros conspiradores.

é posible que Argimundus quedara a cargo de Callaecia co mandato expreso de pacificala, pois, aparte do seu cargo de cubicularius, era tamén dux prouinciae e que a rebelión tivera lugar ao inicio do reinado de Recaredo, pouco despois da reunión do III Concilio de Toletum (a. 589). Neste sentido, e inda que por desgraza resulte imposible determinar este extremo, a intención de Argimundus podería non ter sido a usurpación do trono toledano senón a restauración do reino suevo, territorio onde debía ter os seus principais apoios (inda que puideron darse as dúas opcións de forma consecutiva), de aí a omisión do lugar onde tivo lugar a rebelión por parte de Xoán de Biclaro.

o único seguro é que no momento da rebelión unha parte importante do exército godo debía estar acantonada en Callaecia, pois só así se explica que Segga, a cabeza da conxura de 587, fora enviado a esta provincia logo de ter sido condenado. Esta interpretación dos acontecementos atopa o seu apoio arqueolóxico na distribución de tesouros na parte sur de Callaecia e na aparición de emisións de moeda con lendas triunfais datadas.

as lendas VICTOR/VICTORIA dos tremisses acuñados por Recaredo son o reverso triunfal da parodia de pompa triumphalis con que Argimundus e a súa camarilla foron presentados ante os cidadáns da regia urbs. Ditas acuñacións con lenda triunfal deben relacionarse con cuestións relativas á propaganda bélica e as necesidades da campaña, e coas celebracións nas cidades onde se emitía a moeda logo do triunfo militar.

indicios que suxestionan que Argimundus quería restaurar o reino suevo:

1/ a provincia fora recentemente conquistada grazas en parte a un enfrontamento entre dúas faccións da nobreza sueva, a unha das que pertencería o rebelde

2/ o clamoroso silencio do Biclarense en torno ao desenvolvemento dos feitos, que contrasta cos detalles que aporta para outros sucesos análogos.

3/ a maneira de ser castigados os rebeldes, cunha cabalgata final a lombos dun asno polas rúas de Toletum, un triunfo burlesco da cerimonia de investidura, certamente máis propia dun triunfo militar que dunha conspiración de palacio, que se resolvían con xuízos sumarísimos e execucións das sentenzas (Segga en Emerita e Uldila en Toletum).

a rebelión de Argimundus marca un fenómeno típico da Callaecia goda: a súa militarización. A súa incorporación ao reino godo foi un proceso longo e gradual, con dificultades e éxitos, que determinou unha importante presenza militar na zona. E isto fixo aparecer unha potente aristocracia suevo-gótica que co tempo se fará co poder en Toletum. Neste sentido, de confirmarse a orixe galaica dos reis de Toletum na segunda metade do x. VII, comprenderíanse mellor os mecanismos que levaroa á aparición dun núcleo de resistencia política e militar á dominación musulmá no norte de Península, na Callaecia.

REFERENCIAS:

BARROSO CABRERA, Rafael - MORÍN DE PABLOS, Jorge & SÁNCHEZ RAMOS, Isabel Mª Gallecia Gothica: de la conspiración del Dux Argimundus a la integración en el Reino visigodo de Toledo. Idanha-a-Vella. Serie Histórica. AUDEMA, Madrid, 2015

GARCÍA MORENO, L.A. Prosopografía del reino visigodo de Toledo Ediciones Universidad Salamanca, 1974

es.wikipedia.org: Argimundo

callaecia: 589

590

Gregorio I, por Pedro Berruguete
arte-paisaje.blogspot.com

Mauricio derrota as forzas persas baixo Bahram Subin en Nisibis e fai que se retiren a Armenia.

febreiro: Hormizdas IV desexa ser tolerante cos cristiáns como Cosroes I; iso aumenta o malestar dos sacerdotes mazdeístas, que tampouco consideran que estea á altura de seu pai e conxuran contra el. Gañan para a súa causa a Bahram Subin, quen organiza o asasinato de Hormizdas IV co consentimento do fillo deste (Cosroes) e marcha cara Ctesiphonte.

febreiro, 7: Pelaxio II morre vítima da peste que devasta Roma. Gregorio I, bispo de Roma. Di que non quere o cargo, chegando a pedir a Constantinopla que non ratifique a elección, pero o mensaxeiro é interceptado e ‘obríganlle’ a aceptar

febreiro, 15: Hormizdas é deposto e asasinado por nobres persas en Ctesiphonte. O seu fillo coróase como Cosroes II; sen embargo, Bahram Subin decide ser el mesmo shah de Persia e rebélase.

marzo, 9: Bahram Subin derrota as forzas de Cosroes II cerca de Ctesiphonte e proclámase rei co nome de Bahram VI.

Mauricio decide axudar a Cosroes II a recuperar o seu trono como maneira de ter máis control e diminuír os problemas na fronteira oriental.

Comentiolus, magister militum per Orientem, recibe o rei lexítimo Cosroes II como refuxiado na súa base en Hierapolis.

marzo, 26: Teodosio, primoxénito de Mauricio, é proclamado coemperador e herdeiro de seu pai

Estevo I sucede a Guaram I como rei de Iberia (Xeorxia).

Francos e burgundos baixo Gontran invaden Italia e conquistan Mediolanum e Verona, pero declárase a peste no val do Po e teñen que retirarse. Sen embargo, volven e capturan Modena e Mantua. Varios duques lombardos desertan. Xisulfo I, duque de Friuli, é derrotado polo seu fillo Xisulfo II.

Aethelberht sucede a seu pai Eormenric como bretwalda de Kent.

asedio de Lindisfarne: unha coalición de britanos asedia o rei Hussa de Bernicia.

Owain mab Urien sucede a seu pai Urien como rei britano de Rheged no N de Britannia.

Aegidius, bispo de Reims é sometido a xuízo en Metz por un concilio de bispos por conspiración contra Childeberto II e é condenado ao exilio en Estrasburgo.

Columba obtén de Gontran o castelo de Luxovium, futura abadía de Luxeuil.

Waroch II invade de novo Rennes e Nantes. Gontran envía os duques Beppoleno e Ebrachairo. O primeiro é derrotado e morto. O segundo entra en Vannes e obtén a submisión do xefe bretón. Ao retorno o exército franco é derrotado nunha emboscada.

setembro 5; morre Authario (envelenado ou vítima da peste, que volve arrasar Italia). A súa viúva, Teodelinda, conserva o poder, pero os condes ínstana a volver casar.

Gregorio I tamén establece contactos con Childeberto II, por se necesitase a súa intervención.

o kaghan turco recibe como esposas varias princesas chinesas.

Liciniano de Cartaxena (554-602, Constantinopla), de orixe goda, bispo de Carthago Spartaria, onde nacera. Leovixildo condenárao ao desterro. Consérvanse tres epístolas súas: ad epiphanium diaconumes (582) é a máis interesante e versa sobre a natureza da ánima. Isidoro (descriptoribus ecclesiasticis, cap. XLIII) di que perfecciona as doutrinas dos seus predecesores, inda que a súa visión da espiritualidade no queda completamente nítida.

Xoán de Bíclaro, novo bispo de Girona, acaba a súa Chronica á luz da recente conversión do monarca godo, que sería o seu apoxeo final. Iníciase en 565 coa morte de Xustiniano. Nesa data Xoán estaba en Constantinopla e por tanto os asuntos imperiais teñen un lugar central na primeira metade da súa obra. O seu punto de vista é moi favorable ao imperio. A política relixiosa dos últimos anos de Xustiniano tivera sido moi mal vista en occidente, pero Xoán, ao principio da súa obra, disipa as dúbidas sobre a ortodoxia dos bizantinos; para el o imperio é un estado esencialmente cristián que tenta levar a verdadeira fe a todo o mundo. Retrata aos pobos bárbaros converténdose e aliándose ao imperio. Xustifica a guerra contra Persia pola agresión desta contra os Iberia e Armenia, glorifica as vitorias romanas e minimiza as derrotas, coma a sufrida fronte aos lombardos en Italia.

trata ben a Leovixildo, ariano convencido e militante, quen o exiliara; sen embargo, o seu obxectivo é loar a Recaredo. A obra pode verse como un panexírico, xa que Recaredo é un novo Constantino, que rescata aos godos da súa persistencia milenaria na herexía; resaltando as súas vitorias sobre inimigos internos (rebelións arianas) e inimigos externos (vitoria do seu xeral Claudius, con 300 godos, contra 40000 francos).

Kagudon, rei de Pandyan, no sur de India.

589

Recaredo no iii concilio de Toledo
historiageneral.com

Xoán, bispo de Dumio.

terceira rebelión contra Recaredo apoiada polo bispo Uldilda e Golsvinta, viúva de Leovixildo; tamén sufocada. Argimundus, un dos rebeldes é desterrado en Callaecia.

febreiro, 10: o xeneral Heruo Bi conquista Jiankang, sede da dinastía Chen, facendo de Sui Wendi emperador de toda China. Continúa coa campaña de obras públicas para facilitar as comunicacións entre norte e sur: vías fluviais e estradas imperiais para as que os traballadores eran recrutados á forza entre a poboación.

marzo, 1: as monxas da Santa Cruz de Poitiers rebélanse contra a abadesa Leubovera, e chegan a Tours levadas pola princesa Chrodielda e súa curmá Basina. Chrodielda provoca unha entrevista con Gontran durante o verán, quen lles ordena reunirse para examinar o conflito.

abril, 10: Mauricio renuncia a reducir as soldadas e iso frea as revoltas das tropas na fronte persa. Philippicus é aceptado como comandante.

primavera: Bahram Subin conquista Martyropolis grazas á traizón de Sittas.

maio, 8: III concilio de Toletum presidido por Leandro, onde Recaredo se bautiza católico e abxura publicamente do arianismo xunto con outros nobres e altos xerarcas da igrexa. Anuncia a devolución de bens confiscados durante o período ariano. O concilio decreta que os fillos dun matrimonio mixto (cristián – xudeu) serán bautizados á forza.

os anteriores concilios de Toledo tiveran menos relevancia pero a partir de agora serán asembleas fundamentais para tomar decisións políticas e relixiosas; participarán tanto bispos como nobres, que se retiran unha vez tratados os asuntos civís.

maio, 15: en Verona Authario casa con Teodelinda, filla do duque bávaro Garibaldo I e Walderada, quen en realidade estaba namorada de Childeberto II. Sen embargo, tivera que fuxir de Gallia cara Italia en compaña de seu irmán Gundobaldo. Teodelinda é católica e vai influíndo na corte lombarda.

a igrexa católica é unha potencia económica e política. Moitos propietarios doaran os seus bens para evitar que caeran en mans da aristocracia franca ou goda e a igrexa acaba sendo propietaria de terras, gando, casas, …

a administración dos bens eclesiásticos funciona a base de parroquias, dependentes dos bispos. O traballo realízano escravos e unha parroquia con menos de dez é consideraba pobre. En occidente a renda dunha parroquia divídese en catro partes: unha para o bispo, outra para os cregos, outra para a conservación dos bens e a cuarta para os pobres; nalgunhas, esta última considérase superflua e suprímese.

primavera: expedición de Authario cara Samnium e en Calabria, ata Reggio. Os lombardos fan de Benevento a capital dun poderoso ducado.

xuño: Xoán IV, patriarca de Constantinopla, proclámase ecuménico nun sínodo. Pelaxio II protesta e prohibe que Gregorio, apocrisiarius, se comunique con el.

verán: Philippicus asedia Martyropolis, pero é rexeitado cando chegan reforzos persas.

Mauricio planifica a invasión de Azerbaijan polas tribos do Cáucaso, baixo a dirección de Guaram I de Iberia.

Fredegunda fracasa na tentativa de asasinar a Rigunthis, filla de Chilperico I.

Childeberto II tenta impor impostos aos cidadáns de Tours e o bispo Gregorio logra que desista facendo alusión á inmunidade outorgada por Fredegunda.

outubro, 17: o río que pasa por Verona sáese da súa canle, inunda a igrexa de Zenón e deteriora as murallas.

Smaragdo enferma dalgún tipo de demencia e substitúeo Romanus en Ravenna. A súa chegada inicia unha contraofensiva imperial contra os lombardos. Nordulf, xeneral lombardo a soldo do imperio, regresa a Italia e ponse ás ordes do exarca. Concértase un plan conxunto cos francos para vencer a resistencia lombarda.

tres columnas francas entran en Italia e avanzan cara o sur tomando e destruíndo moitas fortalezas e Romanus escribe a Childeberto en agradecemento por colaborar na ‘liberación’ de Italia.

Romanus lanza o seu propio ataque no val do Po e captura Módena, Altinum e Mantua; Parma, Rhegium e Placentia son entregadas polos seus propios duques lombardos e Xisulfo, fillo de Grasulfo de Friuli, un ‘home ansioso por mostrarse mellor do que fora seu pai’ (Romanus), pásase ao imperio cos seus homes. Algunhas cidades fronteirizas son tomadas por Nordulf e Osso, outro xeneral.

sen embargo, os francos e as forzas imperiais non fan fronte común e os francos non poden presentar batalla aos lombardos porque estes se retiran a lugares seguros e ben fortificados. Authario mesmo permanece en Ticinum. Pasan tres meses e a disentería comeza a causar estragos entre os francos; o seu comandante, o duque Chedin, acampado cerca de Verona acorda con Authario una retirada durante dez meses e marcha de Italia.

Childeberto II e Germanus cúlpanse mutuamente da situación; o exarca quéixase da pouca paciencia de Chedin, que podía ter derrotado a Authario usando as súas armas de asedio: “se tiveran tido un pouco de paciencia, hoxe Italia estaría libre desa odiosa raza e todas as riquezas do innomeable Authario terían ido para á túa tesouraría; xa que a campaña acadara tal punto que os lombardos xa non se consideraban a salvo dos francos, incluso dentro dos muros das súas cidades.” Urxe a que Childeberto envíe outro exército cun xeral que sexa de máis confianza. Suxestiona atacar na época de colleita para destruír os alimentos dos lombardos e concertar as rutas cos exércitos imperiais evitando prexudicar os romanos.

Childeberto, sen embargo, conclúe un tratado con Authario.

Pelaxio II pode dedicarse a cuestións eclesiásticas: trata de resolver o cisma de Aquileia pero fracasa.

novembro, 1: no concilio de Narbona, cidade onde conviven godos, romanos, xudeus, gregos e sirios, prohíbese aos xudeus cantar salmos nos seus funerais.

novembro: o Tíber causa importantes inundacións en Roma e morren moitas persoas, caen moitas vivendas e monumentos, e o subministro de alimentos vese interrompido. Pouco despois comezan a aparecer casos de peste, que matan a inda máis xente.

Gontran ordena atacar Septimania: o duque Austrovaldo logra tomar Carcassona. O duque Boson chega coas súas tropas de Saintes, Périgueux, Burdigalia, Agen, e Tolosa substitúeo como comandante; pero déixase sorprender e é vencido definitivamente polos godos, comandados por Claudius, dux de Lusitania. Os francos deixan atrás 5000 mortos e 2000 prisioneiros.

morre o pai de Máximo Confesor (Moschion), un ano máis tarde súa nai, escrava persa. El ingresa coma monxe no mosteiro de Palaia Lavra (san Chariton), acollido polo abade Pantaleón. Máximo chama a atención de Sophronius (no mosteiro próximo de Teodosio) e ambos establecen unha longa relación na que o talentoso mozo influencia o home maduro.

as novas sobre Máximo están nunha biografía contemporánea aos feitos escrita por un tal Xurxo de Reshaina, que participa en círculos monotelistas, o que explica a acusación feita a Sophronius de “orixenista” e o ton agresivo da Vida de Máximo composta en Syria xa que el loitaría toda a súa vida contra esta herexía; o cal lle acabará custando a vida.

Heraclio o Vello derrota un exército persa na proximidade de Nisibis.

os persas capturan as cidades de Balk e Herat, no leste. Cruzan o Oxus e rexeitan unha invasión turca.

Yan Zhitui, funcionario e erudito, fai a primeira referencia ao uso de papel hixiénico na corte imperial Chen por cidadáns de clase alta.

587

espanaeterna.blogspot.com

xaneiro, 13: Recaredo, xunto con parte da aristocracia e algúns bispos godos, convértese ao catolicismo en consonancia coa maioría da poboación e xerarquía eclesiástica. Isto ocasiona descontento no resto da aristocracia, ariana, que non tarda en rebelarse no NE, dirixida polo bispo Athaloco e os condes Granista e Vildixerno, apoiados por Gontran, católico, pero que ve factible sacar partido e pon a escusa  de vingar a Hermenexildo. A revolta é sufocada sen dificultade no ano.

Mauricio constrúe máis fortificacións na ribeira do Danubio para conter avaros e eslavos.

Comentiolus, magister militum, reúne un exército de 10000 homes en Anchialus (Bulgaria) para atacar os avaros nos montes Haemus. Os avaros invaden Thracia e logo dun primeiro éxito contra Castus, son derrotados polos xenerais bizantinos Droctulf e Xoán Mystacon nas proximidades de Adrianopolis.

os vascóns atravesan os Pirineos e arrasan a Novempopulania; o duque de Tolosa Austrovaldo tenta contelos.

Aegidius de Reims, acusado de crimes de lesa maxestade, implora perdón a Childeberto II, ofrecéndolle grandes presentes.

o comes Syagrius é enviado por Gontran onde Mauricio, quen o nomea patricius.

abril, 15: batalla de Shigisan, na que o clan Soga, en alianza matrimonial co clan real Yamato, imponse definitivamente ao Mononobe e o Nakatomi e impón o seu sucesor para o trono logo da morte de Yomei. Será Sushun (66 anos), fillo de Kimmei, 32º emperador e budista.

Wen Di, emperador Sui acaba coa dinastía Liang occidental e expande a súa influencia ao conca baixa do río Yangtze. Encarga a Gao Jiong a pacificación dos territorios e o antigo emperador Xiao Jing Di é nomeado duque de Liang.

Bagha Qaghan, 7º khagan turco.

Sunna, poderoso bispo ariano de Emerita, tamén conspira contra Recaredo.

a cuestión do ‘filioque’ é usada por primeira vez no credo niceno contra os arianos en Hispania.

primavera: os bretóns atacan Nantes.

Gontran envía unha embaixada a Armorica para que cesen os ataque bretóns e esixe obediencia a Waroch II, demandando 1000 solidi en compensación polo ataque a Nantes.

agosto, 4: Fredegunda envía asasinos contra Gontran, pero sen éxito.

inverno: Childeberto II depón a Leudefredus I como duque alamano e impón a Uncelenus como sucesor seu.

novembro, 28: Gontran asina con Childeberto II o tratado de Andelot, polo que o nomea herdeiro seu; en realidade establécese que o que sobreviva herdará os territorios do outro xa que non se pode predicir quen morrerá antes, a pesar das súas idades. Os dous alíanse contra os grandes nobres e o seu poder crecente. O pacto é promovido por Brunequilda e Gregorio de Tours. Childeberto recupera Borgoña e Aurelianum.

Gennadius, futuro exarca, sufoca unha rebelión bereber en Africa.  

os cregos occidentais que visitan Constantinopla hospédanse na domus Placidiae.

Sledda, rei de Essex coma sucesor de Aescwine, seu pai.

a peste chega a Marsella nun navío procedente de Hispania e arrasa a cidade.

os bizantinos establecen contactos cos ‘antos’ para que estes ataquen os eslavos polo norte.