437

nummus de Valentiniano III

Aetius e Sixisvulto, cónsules.

en Constantinopla a influencia de Melania é reforzada pola conversión de Volusianus no leito de morte: se algo era necesario para convencer á piadosa corte oriental do desexable do casamento proposto, a conversión aclara todas as dúbidas. Logo do loito, Melania abandona Constantinopla: coa súa reputación e devoción persoais conseguiu o propósito público da súa misión e reafirma os vínculos entre a corte cristiá e os santos lugares: antes de marchar insiste ante o emperador na conveniencia de que a emperatriz emprendera unha peregrinación.

Melania e o seu home manteñen coas súas doazóns as conexións iniciadas Melania a Vella (avoa súa) e o seu círculo: a igrexa de Xerusalem beneficiárase da liquidacións dos seus bens. Había en Constantinopla persoas agradecidas, coma o presbítero Tigrius, leal apoio de Xoán Crisóstomo, que padecera tortura e exilio en Mesopotamia logo da caída do bispo.

a viaxe de regreso de Melania ao seu mosteiro durou seis semanas. O seu biógrafo pon especial énfase na ansia da protagonista por volver a tempo para as liturxias de semana santa, a pesar das pésimas condicións dos camiños durante a invernía.

mentres Aetius está atuado loitando contra os xermanos en Belgica, o seu xeral Litorius derrota a bacauda en Armorica, matando a Tibatto e outros líderes. Logo marcha ás presas a Narbo para liberala do asedio de Teodorico I, que se aproveita dos problemas no norte. No continxente romano hai unha ampla presenza huna.

maio, 26: morre Xermanus en Roma, viaxara alí para interceder polos rebeldes de Armorica. Outros, porén, retrasan a súa morte a 448 e din que volveu visitar Britannia.

xullo, 2: Valentiniano III cumpre 18 anos e remata a rexencia de Gala Placidia, inda que segue a ter influencia considerable.

en Britannia (segundo a historia brittonum) Ambrosius Aurelianus, líder romano-britano, derrota os anglo-saxóns baixo Vortigern en Wallop. Domina o oeste da illa.

K’inich Yax K’uk’ Mo’, fundador da civilización maia de Copán, morre logo de reinar once anos.

un sínodo en Constantinopla cuestiona os dereitos de Roma sobre Illyricum. Proclus tenta materializar a decisión pero Sixto III lembra aos bispos da zona as súas obrigas cara o vicario en Thessaloniki.

outubro, 29: casan Valentiniano III a filla de Teodosio II, Licinia Eudoxia en Constantinopla. Fan inverno en Thessaloniki antes de volver a occidente.

os vándalos operan en Sicilia.

morre Syrianus en Atenas e Proclus (nado c. 410 en Constantinopla, dato deducido polo seu discípulo Marinus en base a un horóscopo) accede á cabeza da Academia.

436

icono oriental coa representación de
Melania a Nova

Isodorus e Senator, cónsules.

os hunos presionan cada vez máis aos xermanos. Gundicaro morre en combate contra Atila e é sucedido polo seu fillo Gundioco, quen é derrotado por Aetius e negocia con él ofrecéndolle o seu apoio contra os hunos a cambio de novas terras.

Aetius pode conter os francos nun territorio reducido.

Teodorico I inicia operativos entorno a Narbo. Isto inicia un conflito prolongado contra os romanos inda que se ignora o detonante.

en China, o rei T’o-pa T’ao anexa o reino Pei Yen.

Hydacio (“Hierosolymis Iuuenalem episcopum paresidere Germani prebyteri Arabicase regionis …”) descoñece que en Efeso se discute o nestorianismo; nunha entrada posterior na que xa fala de Nestorio, chámalle “herexe ebionita”, sen mencionar os detalles reais do problema. Ata anos máis tarde non se coñecen directamente os documentos relativos a esta polémica (450) e inda así non parece que Hydacio salga do seu erro, xa que segue a falar do “herexe ebionita” e tamén llo chama a Eutiques, monofisita. Tranoy considera que entre os documentos chegados figuraba a correspondencia entre Nestorio e Cirilo, o manifesta a tardanza en coñecer de primeira man en Hispania os detalles dos acontecementos na zona oriental do imperio.

Teodosio II decide relegar a Nestorio más lonxe, ao oasis de Ibis, no deserto libio. O illamento parecía garantía de silencio. Una incursión de pobos árabes permítelle buscar refuxio en Panópolis, pero unha nova disposición do prefecto recluíuno nos confíns da Tebaida. A condena ao silencio e a marxinación xeográfica no ocasionaron o efecto buscado: dende o exilio escribiu unha Apoloxía (o Tragoedia) segundo se deduce da Historia Eclesiástica de Evagrio. Pero a súa verdadeira e polémica defensa persoal e teolóxica aparece contida no autobiográfico Libro de Heráclides, en grego, pero conservado en siriaco e transmitido con interpolacións.

Gunabhadra traduce o Srimala Sutra budista ao chinés.

Melania a nova chega a Constantinopla en fin de ano chamada polo seu tío Rufius Antonius Agrypnius Volusianus, o último dunha antiga liñaxe pagán, prefecto do pretorio e intermediario da corte occidental en relación ás delicadas negociacións que precederon o casamento de Valentiniano III e Eudoxia, filla de Teodosio II. Viaxaban facendo uso do cursus publicus, pero inda así foron precisas todas as súas pregarias no martyrium local en Tripoli para que un funcionario proporcionara as monturas necesarias para todo o grupo (a pesar das leis que permiten a presenza de compaña durante unha viaxe oficial).

recibiuna no pazo imperial Lausus, protector de Palladius e de novo praepositus sacri cubiculi, “como correspondía a un home da súa disposición virtuosa,” e coa mesma admiración pola devoción ascética que o levara a solicitar de Palladius unha historia de homes santos: a pesar das súas riquezas e posesións luxosas, as oracións de Lausus foran buscadas por Palladius como as do “máis fervente servo de Cristo”, que mantiña o “medo do Señor” entre os costumes mundanos da corte. Este home amante do ascetismo fora, sen embargo, chave nas manobras políticas necesarias para apartar e defenestrar a Xoán Crisóstomo e Oríxenes. Para el, como para Palladius, ascetismo e implicación política eran inseparables.

en contraste Melania pasara vinte anos de vida monástica no Monte das Olivas. A súa entrada nos círculos cortesáns da capital non foi a dunha funcionaria pública, senón a heroína ascética procedente dos lugares sagrados. As visitas ás familias senatoriais foron as dunha conselleira espiritual, mentres que para o emperador e a súa familia era fonte de “edificación”.

417

Flavio Constancio

consulado de Honorio e Flavio Constancio.

xaneiro, 1: Gala Placidia é prometida por Honorio a Flavio Constancio contra os seus desexos. O xeral é nomeado patricius.

xaneiro, 27: Inocencio I resposta a cartas procedentes dos bispos de Africa; Pelaxio e Caelestius son excomungados.

Orosio refírese en historiarum adversus paganos libri VII, aos aspectos negativos do imperialismo romano e algúns positivos das incursións dos grupos bárbaros. Recoñece a misión da Roma eterna, porén. Ao contrario que Agostiño a súa obra reflicte certo optimismo. Orosio está orgulloso da súa romanidade, inda que para el un problema moi grave son as guerras entre os propios romanos.

Melania a nova e a súa familia chegan a Xerusalem. Fuxiran dos disturbios causados por Alarico, primeiro a Sicilia (onde morrera Rufinus) e logo a Africa. Primeiro aloxouse na ‘anastasis’, e colleulle tal lei que nunca deixaba a proximidade á cruz. É probable que os peregrinos e visitantes desbordaran a capacidade dos edificios de Xerusalem de non haber aloxamento e servizos específicos. Melania pode ter residido na rotunda en torno á anastasis, cuxa fundación fora planificada por Couasnon (s. iv) – quizás na planta superior das celas monásticas situadas ao norte.

as circunstancias do imperio occidental contribúen a que a riqueza flúa cada vez máis cara Palestina. A ameaza constante dos bárbaros fixo que moitas propiedades aristocráticas puideran caer nas súas mans. Por exemplo, Melania liquidou as súas propiedades no oeste ante a ameaza goda para evitar que caeran nas súas mans e ofreceunas á igrexa. Algunhas propiedades en Hispania, porén, non puideron ser vendidas.

marzo: morre Inocencio I (12) [no seu legado están o restablecemento de relacións con Antioquía, o celibato dos cregos e constituírse como xuíz de apelación ante outros bispos] e Zósimo (18) é elixido novo bispo de Roma.

marzo, 22: os bispos de Arelate obteñen de Roma o estatuto de primacía sobre o resto de bispos de Gallia.

Palladius convértese en bispo de Aspuna (Galatia).

os cánones do concilio de Elvira fan referencia a certas actitudes violentas de carácter relixioso en Hispania contra a comunidade xudía.

en Gallia non hai datos que indiquen ataques a sinagogas ou disturbios anti-xudeus.

verán e setembro, 21: Inocencio I absolve a Pelaxio e Caelestius e escribe aos bispos africanos explicando porque están dentro da ortodoxia. Setembro, 23: Agostiño le un sermón que declara o debate sobre o pelaxianismo pechado; a carta papal chega días máis tarde.

dítanse leis prexudiciais para os xudeus: prohibición de exercer cargos públicos, de ter servos cristiáns e circuncidalos –417– ou a exclusión da milicia –418 (C. Th. XVI, 8, 24)– coas que se tentaba evitar que exerceran calquera dominio sobre os cristiáns. Langmuir cree ver a influencia dos teólogos más radicais ante o problema xudeu e, en concreto, a do pensamento de Ambrosio, pero non podemos desligalas dos esforzos feitos por Honorio para obter axuda de Constantinopla, sobre todo tras o asasinato de Estilicón, que fora partidario da transixencia relixiosa.

outubro, 31 (a partir de): durante o seu viaxe de regreso a Gallia dende Roma Rutilio Namaciano ten tempo e oportuniade de visitar a amigos con villae próximas á costa italiana a pesar dos problemas na súa patria.

o senador pagán Rutilio Namaciano lamentábase de que a nación vencida oprimira entonces coas súas leis aos vencedores (victores que suos natio victia premit). Inda que é probable que esta queixa concreta fora dirixida contra o groso dos xudeus e cristiáns, entre os que non vía diferenza, ao comprobar a muda sufrida polos antigos costumes. Rutilio sentía verdadeira aversión cara os primeiros, a quen consideraba raza inmunda (debita genti). O seu caso é excepcional e, en xeral, os intelectuais pagáns foron defensores da tolerancia relixiosa e da convivencia pacífica de todos os credos para poder asegurar así a súa propia supervivencia.

novembro, 8: Paulino de Mediolanum non cede ante Roma na cuestión do pelaxianismo.

405

miscuentinos.blogspot.com

consulado de Estilicón e Antemius. O segundo, sucesor de Aureliano, manterá a súa influencia sobre o emperador ata 414. Faría pouco para reverter a progresiva secesión entre as dúas pars do imperio. Nembargantes, Estilicón desexaría todo o contrario pero os problemas amontóanselle.

Estilicón ordena a destrución dos libri sibyllini alegando que as profecías que contiñan se estaban a empregar para minar o seu goberno.

durante o inverno unha mestura de tribus e pobos xermánicos (moitos ostrogodos), procedente de Rhaetia, invade o norte de Italia baixo o mando de Radagaiso. Estilicón lanza unha campaña contra eles. A gravidade da situación manterao ocupado, o que provoca a desatención fronte a outras ameazas.

Alarico retoma o mando en Illyricum, a instancias de Ravenna. En principio semella que existe entendemento con Estilicón. Sería continuación dos plans de incorporar esta zona á pars occidentis. Esta planificación fracasou, houbo rumores da morte de Alarico, xurdiron problemas en Gallia e usurpacións en Britannia. Todo isto fixo que o contixente godo reiniciara os sacos na zona.

dende o exilio Xoán Crisóstomo envía hordas de monxes vestsidos de gris e armados con mazas e barras de ferro a destruír os "ídolos" de todas as cidades de Palestina.

Melania a Vella volvera a Roma para evitar que a súa familia caera "nas malas ensinanzas, a herexía e o mal-vivir"; quere ocuparse de que a súa neta (Melania a Nova), que está a considerar seguir o seu exemplo, non sexa vítima das influencias do amigos de Xerome en Roma.

o apoio concedido por Palladius a Crisóstomo lévao a Italia en busca de axuda. En Roma frecuenta o círculo de Melania.
Coñece a Turcius Apronianus, que fora patrón de Rufinus e pagara e patrocinara as súas traducións de Oríxenes, Basilio e Gregorio Nacianceno; é significativo, en vista das tensións en Palestina, que Apoloxía contra Xerome tamén fora adicado a Apronianus, quen sabe da correspondencia entre Xerome e Pammachius.
A muller de Apronianus, Avita, sobriña de Melania, tamén recibía as obras de Rufinus. As estreitas relacións entre estes personaxes confírmaas unha subscrición que nos chega en dous manuscritos da tradución de Gregorio que Rufinus fixo para Apronianus: testemuña que a copia transcribiuse a partir do texto que a propia Melania tiña en Roma.
Palladius tamén frecuenta a Melania a Nova e o seu marido Pinianus na villa que teñen na vía Apia, alonxados da cidade, onde practicaban unha "vida virtuosa".

Rufinus, que volvera do monte dos Olivos en 397, ocupábase de traducir obras eclesiásticas do grego ao latín: o corpus pseudo-Clementino, coleccións de lendas (de especial interese no oeste) en relación a Pedro e Clemente de Roma. Entre outras, as Recognitiones, que traduciu para Gaudentius, bispo de Brescia. Prometera este traballo a Silvia, que morrera antes de poder el completar o traballo. O bispo "herdaría" a petición. Esta Silvia podería ser cuñada do prefecto do pretorio.

a diócese de Hispania non tiña apenas presenza militar significativa. A reorganización administrativa de Diocleciano na zona tiña sentido para previr ameazas dende o sur, non dende o norte.

31 de decembro; a crónica de Próspero reza: "Arcadio VI et Probo. Wandali et Halani Gallias traiecto Rheno ingressi II k. lan". Gregorio de Tours describe en liber historiae francorum a penetración de continxentes bárbaros aproveitando que o Rhin está xeado e que as defensas de Moguntiacum son case inexistentes.

A razón da acumulación dos contixentes bárbaros é obxecto de controversia. Estarían á espera dunha oportunidade que finalmente chegou: as defensas do limes foran debilitadas para reforzar as campañas contra Alarico dos anos precedentes e a máis recente ameaza de Radagaiso sería unha axuda adicional para os novos invasores.
participarían na incursión grupos alanos, o dirixido por Goar e o de Respendial, os vándalos asdingos dirixidos por Godixisel, os vándalos silingos e varios grupos de suevos. A procedencia é difusa inda que se identifica os alanos cos que establecera Teodosio I na Pannonia en torno a 380.
Os francos (quizás foederati) establecidos na beira occidental do río tentaron facer fronte á ameaza e conseguiron matar a Godixisel. Á defensa do limes tamén contribuíron outros grupos alanos.
Gregorio conta que cando Godexisel caiu en batalla contra os francos o seu grupo estivo a punto de ser exterminado se non fora pola resposta do grupo alano de Respendial, que derrotou os francos, "inda que o grupo de Goar cambiara de bando e se aliara aos romanos." Non queda claro se Goar alcanzou un acordo para non loitar ou o fixo activamente en apoio dos francos. Pero a realidade é que a coalición de forzas de vándalos, alanos e suevos superou os francos e cruzou o limes e pasou a Gallia.